Prawo do pracy dla obywateli Ukrainy – specustawa 2022

Swobodne prawo do pracy dla obywateli Ukrainy to coś o czym marzą zarówno obywatele Ukrainy jak i polscy pracodawcy. Specustawa ma to, co do zasady, umożliwić.

W ostatnio opublikowanym wpisie wskazałam, że ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ma na celu m.in. uproszczenie zatrudniania obywateli Ukrainy.

Dzisiaj przedstawię w tym temacie nieco więcej szczegółów.

I. Prawo do pracy dla obywateli Ukrainy na mocy specustawy – dla kogo prawo do pracy?

„Nowe” zasady zatrudniania obywateli Ukrainy, zgodnie z przepisami specustawy, będą dotyczyły:

a) obywateli Ukrainy przebywających w Polsce legalnie na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy lub

b) obywateli Ukrainy przebywających legalnie w Polsce na podstawie innych przepisów.

Ad. a) Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski od dnia 24 lutego 2022r. 

Zgodnie z art. 2 ust. 1 specustawy, pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. (czyli do 24 sierpnia 2023 r.), jeżeli:

⇒ wjechał on do Polski legalnie w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.,

⇒ wjazd do Polski nastąpił bezpośrednio z terenu Ukrainy i w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi w Ukrainie oraz

⇒ deklaruje zamiar pozostania w Polsce.

Ad. b) Obywatele Ukrainy, którzy przebywali w Polsce legalnie przed datą 24 lutego 2022r. 

W tym drugim przypadku pod uproszczone zasady zatrudniana będą „podpadać” inni obywatele Ukrainy legalnie przebywający w Polsce. Zaliczać się będzie do nich m.in. obywatele Ukrainy, którym specustawa przedłuża ważność tytułów pobytowych.

Mam tu na myśli, przykładowo, art. 42 specustawy, według którego jeżeli ostatni dzień okresu pobytu obywatela Ukrainy na terytorium Polski na podstawie wizy krajowej przypada w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., okres pobytu na podstawie tej wizy oraz okres ważności tej wizy ulegają przedłużeniu z mocy prawa do dnia 31 grudnia 2022 r.

Analogiczne zasady przedłużania pobytu dotyczą także zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.

Zgodnie zaś z art. 44 specustawy, pobyt obywatela Ukrainy, który wjechał do Polski na podstawie zgody komendanta placówki Straży Granicznej na odcinku granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Ukrainą (mowa o zgodzie z art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach), uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy. Z przepisu nie wynika literalnie, czy 18 miesięcy liczy się od dnia wjazdu do Polski, czy od upływu 15 dni pobytu w Polsce na podstawie zgody.

II. Jak zatrudnić obywatela Ukrainy na mocy specustawy?

Żeby obywatele Ukrainy, o których mowa w punkcie wyżej, mogli legalnie wykonywać pracę w Polsce, pracodawca powinien powiadomić w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy, właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania tego podmiotu, o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy.

Zezwolenie na pracę jest podstawowym tytułem legalizującym pracę cudzoziemców. Specustawa wyłącza, jednak, konieczność uzyskania zezwolenia na pracę dla obywatela Ukrainy, jak i konieczność zarejestrowania oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.

Powiadomienie następuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl.

Jakie informacje przekazuje się w ramach powiadomienia?

Standardowo, są to informacje dotyczące podmiotu powierzającego wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy (w szczególności, nazwę albo imię (imiona) i nazwisko podmiotu powierzającego wykonywanie pracy, adres siedziby albo miejsca zamieszkania, numer identyfikacyjny NIP i REGON albo numer PESEL).

Dodatkowo, zamieszcza się dane osobowe obywatela Ukrainy. Nie jest konieczne posiadanie numeru PESEL przez obywatela Ukrainy.

Jednak, w przypadku obywateli Ukrainy, którzy wjechali do Polski począwszy od 24 lutego 2022 r., złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL (gotowy jest już specjalny wniosek o nadanie numeru PESEL w związku z konfliktem na Ukrainie) i uzyskanie numeru PESEL stanowi potwierdzenie legalnego pobytu na podstawie specustawy.

Podmiot powierzający wykonywanie pracę informuje również o: rodzaju umowy, jaką zawarł z obywatelem Ukrainy, stanowisku lub rodzaju wykonywanej pracy oraz miejscu wykonywania pracy.

Nie informuje się, przykładowo, jak w przypadku rejestracji oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, o okresie, na jaki umowa została zawarta, najniższym wynagrodzeniu określonym stawką godzinową lub miesięczną, wymiarze czasu pracy (w przypadku umowy o pracę) lub liczbie godzin pracy w tygodniu lub w miesiącu (w przypadku umowy cywilnoprawnej).

III. Prawo do pracy dla obywateli Ukrainy – Podsumowanie

Specustawą daje prawo do pracy dla obywateli Ukrainy, ma jednak też niestety swoje wady. Nie wszystko jest tak oczywiste jakby się zdawało i obecnie żeby zatrudnić obywatela Ukrainy również trzeba wiele rzeczy przemyśleć, zaplanować i podjąć odpowiednie decyzje.

Muszę jeszcze nadmienić, że niepowiadomienie powiatowego urzędu pracy będzie skutkowało powierzeniem obywatelowi Ukrainy nielegalnego wykonywania pracy (choć też są już pomysły jak ewentualnie może się pracodawca bronić w takiej sytuacji), o której to tematyce pisałam już na blogu.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli potrzebujesz porady prawnej, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Obraz jplenio z  Pixabay