Emerytura pomostowa – warunki jej nabycia w 2022r.

20 kwietnia 2022 r., weszła w życie ustawa nowelizująca ustawę o emeryturach pomostowych.

Nowelizacja wprowadza oczekiwaną od wielu lat zmianę dla osób ubiegających się o emeryturę pomostową.

Na czym polega ta zmiana? Piszę o tym poniżej.

I. Jak była treść ustawy o emeryturach pomostowych przed 20 kwietnia 2022r?

Ustawa o emeryturach pomostowych wymienia szereg warunków, jakie muszą zostać spełnione, aby ZUS ustalił prawo do emerytury pomostowej i zaczął wypłacać to świadczenie.

Jednym z warunków, wymienionych w art. 4 ww. ustawy, było niepozostawanie przez wnioskodawcę w stosunku pracy.

Rozwiązanie stosunku pracy występował jako warunek nabycia prawa do emerytury pomostowej.

Oznacza to, że niezłożenie świadectwa pracy wraz z wnioskiem o przyznanie prawa do tego świadczenia powodowało, że ZUS wydawał decyzję odmowną (odmawiającą prawa do tego świadczenia).

Dlaczego ustawodawca wprowadził taki warunek nabycia prawa do emerytury pomostowej?

Założenie ustawodawcy było takie, że skoro o emeryturę pomostową (w obniżonym wieku emerytalnym) ubiega się osoba:

– przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego oraz

– wykonująca prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a więc prace obciążające psychofizycznie pracownika,

to taki pracownik powinien zrezygnować z pracy, żeby nabyć prawo do tej emerytury i ją pobierać.

Nie ulega, jednak, wątpliwości, że tego rodzaju rozwiązanie, narzucające rozwiązanie umowy o pracę, prowadziło do pozbawienia (często jedynego) źródła dochodów osoby wnioskujące o to świadczenie.

Powszechnie wiadome jest, że postępowania zainicjowane wnioskiem o emeryturę pomostową nie trwają miesiąc czy dwa miesiące, a zazwyczaj kilka miesięcy, jeśli uwzględnić postępowanie odwoławcze.

Musisz wiedzieć, że częstokroć ZUS odmawia przyznania prawa do emerytury pomostowej powołując się na brak wymaganego stażu pracy (ogólnego lub szczególnego), kwestionuje ZUS też często wydawane przez pracodawców świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach co skutkuje właśnie postępowaniami sądowymi (a jeśli wnioskodawca zrezygnował z pracy, pozostaje przez ten czas bez środków utrzymania).

Dlaczego zdecydowano się na zmianę w warunkach nabycia prawa do emerytury pomostowej?

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy:

Należy podkreślić, że już w 2011 r. zaczęto kierować do ówczesnego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wystąpienia (pochodziły one m.in. od parlamentarzystów oraz organizacji związkowych), w których sygnalizowano, że warunek niepozostawania przez ubezpieczonego w stosunku pracy stanowi dla niego bardzo duże utrudnienie w postępowaniu o ustalenie prawa do emerytury pomostowej. Naraża go bowiem na utratę jedynego źródła dochodu bez żadnej gwarancji ustalenia tego prawa.

Mając to na względzie, w wystąpieniach tych postulowano wprowadzenie możliwości weryfikacji dokumentacji niezbędnej do przyznania emerytury pomostowej, w tym m.in. tej, która potwierdza okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, przed rozwiązaniem stosunku pracy.

II. Emerytura pomostowa – warunki nabycia do niej prawa od 20 kwietnia 2022r? 

Obecnie rozwiązanie stosunku pracy nie jest warunkiem nabycia prawa do emerytury pomostowej.

Ustawa nowelizująca usuwa ten warunek z listy wymienionej w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych.

Warunkami nabycia prawa do emerytury pomostowej są obecnie:

– data urodzenia przypadająca po 31 grudnia 1948 r.,

– osiągnięcie wieku wynoszącego co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn,

– posiadanie stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat,

– posiadanie ogólnego stażu pracy (okresów składkowych i nieskładkowych) wynoszących co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn

– wykonywanie prac w szczególnych warunkach lub prac w szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 r.,

– wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po dniu 31 grudnia 2008 r.

ZUS obecnie nie będzie mógł odmówić prawa do emerytury pomostowej z powodu nierozwiązania umowy o pracę.

Jednak, ZUS wypłaci to świadczenie dopiero po ustaniu stosunku pracy. Ustanie stosunku pracy staje się warunkiem realizacji prawa do emerytury pomostowej, czyli wypłaty tego świadczenia.

Ustawa nowelizująca odwołuje się do art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu w przypadku zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego emeryt wykonywał pracę bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Obecnie więc bez obaw będzie można składać wnioski o ustalenie prawa do emerytury pomostowej, nie rozwiązując umowy o pracę.

Jeśli wszystkie warunki zostaną spełnione, ZUS wyda decyzję pozytywną, czyli przyznającą prawo do tego świadczenia, ale nie rozpocznie jego wypłaty. Do czasu rozwiązania stosunku pracy nie będzie mogła być zrealizowana wypłata świadczenia.

Jeśli po otrzymaniu decyzji pozytywnej rozwiążesz umowę o pracę i przedłożysz w ZUS świadectwo pracy, ZUS podejmie wypłatę emerytury pomostowej.

III. Emerytura pomostowa 2022 – podsumowanie

Jak widzisz, nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych odpowiada oczekiwaniom, i prawników, i osób wykonujących prace szczególne. Usunięcie warunku rozwiązania umowy o pracę powoduje, że bez utraty źródła utrzymania możesz zainicjować postępowanie o przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

Pamiętaj, jednak, że jeśli ZUS będzie odmawiał Ci prawa do tego świadczenia, przykładowo, z powodu braku wymaganego stażu pracy szczególnej lub kwestionuje wystawione przez pracodawcę świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, masz możliwość wniesienia odwołania.

Jeśli potrzebujesz pomocy w tym zakresie możesz do mnie napisać lub skorzystać z informacji przedstawionych już na blogu, np. w we wpisie, który znajdziesz tutaj.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli potrzebujesz porady prawnej, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Christopher Burns on Unsplash