Katarzyna Klemba, Patrycja Busse – Grzybowska
-
Świadczenia niepięnieżne w spółce z o.o. to często droga do niepłacenia składek ZUS. Czy jest to skuteczny i dobrze obrany kierunek?
Przepisy kodeksu spółek handlowych umożliwiają zobowiązanie wspólnika do wykonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych za wynagrodzeniem na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Podejmowanie tego rodzaju działań w zamian za wynagrodzenie, zasadniczo, nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego (jest wolne od składek ZUS).
W interpretacjach indywidualnych NFZ, które ukazują się od jakiegoś czasu, organ wskazuje jednak, że wspólnicy mają tytuł do ubezpieczeń społecznych realizując świadczenia niepieniężne.
Dlaczego? Jak swoje stanowisko argumentuje NFZ? I czy nie ma korzystnego rozwiązania owego problemu?
Piszę o tym poniżej.
I. Powtarzające się świadczenia niepieniężne – czym są?
Art. 176 § 1 k.s.h. stanowi, że wspólnik spółki z o.o. może być zobowiązany do powtarzających się świadczeń niepieniężnych. Wówczas w umowie spółki należy podać rodzaj i zakres świadczeń, jakie dany wspólnik ma wykonywać.
Wspólnik otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie.
Nieodpłatnym świadczeniem nie może być realizacja zadań w spółce wynikająca z bycia wspólnikiem (np. przeglądanie ksiąg rachunkowych spółki). Jeśli wspólnik jest zarazem członkiem zarządu to nieodpłatnymi świadczeniami nie mogą być czynności związane z prowadzeniem spraw spółki i reprezentacją spółki.
Najprościej wyjaśnić to na przykładzie. Jeśli spółka z o.o. zajmuje się produkcją zaproszeń to wspólnik może wykonywać projekty tych zaproszeń. Jeśli spółka prowadzi biura coworkingowe to wspólnik może odpowiadać za przygotowywanie szablonów umów i innych dokumentów.
Istotne są dwie kwestie:
⇒ to świadczenie nie może polegać na przekazywaniu na rzecz spółki środków pieniężnych – ma to być świadczenie niepieniężne,
⇒ to świadczenie ma być powtarzalne, a nie ciągłe lub jednorazowe.
II. Świadczenia niepieniężne bez ZUS – niekorzystne stanowisko NFZ
W jednej z interpretacji stan faktyczny był następujący:
Wnioskodawca prowadził działalność w przedmiocie dystrybucji i dostarczania artykułów w biurowych i szkolnych na terytorium RP. Wnioskodawca zamierzał zmienić umowę spółki wprowadzając do jej treści świadczenia niepieniężne. Te powtarzające się świadczenia niepieniężne to miały być m.in.: okresowe doradztwo prawne, sporządzanie pism sądowych i pism windykacyjne, wystawianie faktur, czynności konsultacyjne. Czynności miały być wykonywane co tydzień. Wspólnik miał otrzymywać z tego tytułu wynagrodzenie.
NFZ uznało, że wspólnik powinien podlegać ubezpieczeniu zdrowotnemu jako zleceniobiorca na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Dlaczego?
NFZ wyszło od tego, że umowa spółki jest umową cywilnoprawną, a kodeks spółek handlowych nakazuje w sprawach nieuregulowanych stosować przepisy Kodeksu cywilnego, który, z kolei, reguluje umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
Powtarzające się świadczenia niepieniężne mają mieć charakter periodyczny – nie jednorazowy ani nie stały. NFZ uznał, że wykonywanie co tydzień czynności wymienionych w umowie oznacza wykonywanie ich na bieżąco, a więc stale. Jak NFZ tłumaczył dalej, stałość zachowania nie oznacza, że świadczenia muszą być wykonywane nieprzerwanie, wystarczające jest to, żeby powtarzały się one tworząc funkcjonalną całość. Tak, brzmi to skomplikowanie.
W ocenie NFZ, powtarzalność, o jakiej mowa w art. 176 k.s.h., musi być widoczna na pierwszy rzut oka. Chodzi o ewidentne czynienie świadczeń w określonych, regularnych odstępach.
W związku z tym, NFZ doszedł do wniosku, że stałe i bieżące wykonywanie zadań opisanych w umowie spółki oznacza wykonywanie ich na podstawie odrębnego stosunku cywilnoprawnego (choć wynikającego z umowy spółki):
Na gruncie przedstawionego stanu faktycznego nie można bowiem potwierdzić tezy, jakoby opisana relacja pomiędzy wspólnikiem a spółką ma charakter stosunku uczestnictwa, ustanowionego w art. 176 KSH. Wobec tego, stosownie do treści art. 2 KSH, kwalifikacji prawnej tak oznaczonego zobowiązania należałoby dokonać z zastosowaniem przepisów k.c. Natura opisanego stosunku obligacyjnego wypełnia przesłanki tytułu do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, o jakim mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach
(Decyzja Prezesa NFZ z dnia 5 sierpnia 2022 r. nr 146/2022/BP).
III. Jak uregulować w umowie spółki powtarzające się świadczenia niepieniężne?
Po lekturze kilku takich decyzji nasuwają mi się następujące wnioski:
⇒ należy w umowie spółki dokładnie określić rodzaj świadczenia i zestawić go z okresem tego świadczenia, np. przeprowadzenie jednej konsultacji prawnej z kontrahentem w uzgodnionym z nim terminie raz w miesiącu,
⇒ należy w umowie spółki określić ilość bądź częstotliwość wykonywania określonych świadczeń, np. raz w miesiącu, raz w roku kalendarzowym.
Chodzi o to, aby tak sformułować postanowienie umowne o powtarzających się świadczeniach niepieniężnych, aby te wszystkie świadczenia (zadania) do wykonania przez wspólnika nie sprawiały wrażenia, że będą wykonywane przez tego wspólnika ciągle jak w przypadku pracownika czy zleceniobiorcy. Przy odrobinie wysiłku to da się zrobić.
IV. Podsumowanie – świadczenia niepieniężne bez ZUS w społce z o.o.
Optymalizacje w zaresie płacenia składek ZUS leżą w zainteresowaniu wielu osób i nie ma się czemu dziwić biorąc pod uwagę rosnące ciągle koszty prowadzenia działalności w Polsce. Trzeba jednak pamiętać, aby czynić to zgodnie z przepisami prawa i włąsciwie wszystko ukształtować.
W przypadku niekorzystnej weryfikacji obranej drogi przez ZUS czy też NFZ, rozważ też zawsze odwołanie się od niekorzystnej decyzji.
Jeśli artykuł był dla Ciebie wartościowy i pomógł Ci pozyskać istotną wiedzę, możesz docenić nasz wkład i „postawić nam kawę”. Taki drobny gest zachęca nas do chęci dzielenia się wiedzą.
Photo by
Napisz komentarz