Ruch bezwizowy dla obywateli Ukrainy – legalny pobyt i praca dla obywateli Ukrainy

W ostatnich dniach dyskutujemy na temat legalizacji pobytu obywateli Ukrainy w Polsce.

Oczywiście, wszyscy czekamy na ustawę regulującą pobyt obywateli Ukrainy w Polsce, którzy przekroczyli granicę po 23 lutego 2022 r. Część cudzoziemców przekroczyła granicę legitymując się paszportem biometrycznym.

Niestety, niejednokrotnie widziałam już mylne informacje na temat przedłużenia legalności pobytu osób posługujących się paszportem biometrycznym.

I. Ruch bezwizowy – legalny pobyt i praca obywatela Ukrainy w Polsce.

Wjazd do Polski w ramach ruchu bezwizowego jest dostępny m.in. dla obywateli Ukrainy, którzy nie posiadają wizy lub karty pobytu, ale za to posiadają paszport biometryczny.

Paszport biometryczny musi być wydany w ciągu ostatnich 10 lat i ważny przez co najmniej 3 miesiące po planowanej dacie opuszczenia strefy Schengen.

Pobyt w ramach ruchu bezwizowego w państwach członkowskich strefy Schengen nie może przekraczać 90 dni w ciągu 180-dniowego okresu.

Pobyt w ramach ruchu bezwizowego jest o tyle korzystny dla cudzoziemców, że umożliwia im podejmowanie pracy zarobkowej (o ile ich zatrudnienie zostanie zalegalizowane, przykładowo, w drodze zarejestrowania oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi).

Zapoznaj się też z artykułem, który znajdziesz tutaj.

II. Przedłużenie pobytu w Polsce

Pobyt w ramach ruchu bezwizowego jest możliwy tylko w ciągu 90 dni w każdym 180-dniowym okresie.

Dalszy pobyt w Polsce może, ale nie musi, przedłużyć się na podstawie przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Ww. ustawa przewidziała taką możliwość, ale dla osób, które w dniu 14 marca 2020 r., czyli kiedy po raz pierwszy ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego, przebywały w Polsce. Wówczas, z mocy prawa, pobyt w Polsce od dnia następującego po ostatnim dniu legalnego pobytu w ramach ruchu bezwizowego przedłuża się z mocy prawa i będzie uznawany za legalny do 30. dnia po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Nie jest to związane z jakimikolwiek urzędowymi formalnościami.

Inaczej przedstawia się sytuacja z legalizacją pobytu, jeśli cudzoziemiec wjechał do Polski w ramach ruchu bezwizowego po 14 marca 2020 r.

Co do zasady, kontynuacja pobytu cudzoziemca w Polsce jest możliwa w razie złożenia wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy najpóźniej w ostatnim dniu legalnego pobytu w ramach ruchu bezwizowego.

Na podstawie art. 15z ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, jeżeli termin do złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy wypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, termin ten ulega przedłużeniu do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.

Tak więc pobyt cudzoziemca w Polsce w okresie biegu przedłużonego terminu uważa się za legalny z mocy prawa, jeżeli cudzoziemiec złoży wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w tym przedłużonym terminie.

Przykładowo:

Jeśli obywatel Ukrainy wjechał do Polski 28 lutego 2022 r. to od tego dnia liczymy okres 90-dniowego pobytu (przyjmuję, że obywatel Ukrainy przez ostatnie 90 dni przebywał na Ukrainie).

Na razie nie ma ustawy regulującej zasady pobytu w Polsce cudzoziemców, które wjechały do Polski w związku z wojną na Ukrainie. Nie zapowiada się również, że zostanie odwołany stan epidemii. W związku z tym, okres legalnego pobytu obywatela Ukrainy w Polsce upłynie w okresie obowiązywania stanu epidemii.

W konsekwencji, podstawowy termin na złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy (ostatni dzień legalnego pobytu w ramach ruchu bezwizowego) upłynie również w czasie epidemii. Z tego powodu, termin do złożenia wniosku wydłuży się.

Automatycznie dojdzie do legalizacji pobytu w Polsce. Jednak, do legalizacji pobytu w Polsce dochodzi pod warunkiem złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy.

Legalizacja pobytu po upływie 90-dniowego okresu nie jest, więc, bezwarunkowa (a takie informacje pojawiają się w Internecie).

Z uwagi na długie terminy rozpatrywania wniosków o zezwolenie na pobyt czasowy, jak i ze zwyczajnej ostrożności, zawsze rekomenduję złożenie wniosku o zezwolenie na pobyt czasowy do upływu 90-dniowego pobytu w Polsce.

III. AKTUALIZACJA powyższego – czyli korzystne przepisy umożliwiające legalny pobyt i pracę obywateli Ukrainy, którzy przyjechali do Polski po 4 marca 2022r.

5 marca 2022 r. opublikowano decyzję Rady Unii Europejskiej 2022/382 z dnia 4 marca 2022 r. stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy 2001/55/WE i skutkującą wprowadzeniem tymczasowej ochrony.

Decyzja obowiązuje bezpośrednio w państwach członkowskich UE.

Przypominam, że Polska nie opublikowała do tej pory ustawy regulującej pobyt cudzoziemców w Polsce w związku z wojną na Ukrainie.

Jednak, jako że decyzja Rady UE została wydana jako pierwsza, polska ustawa musi uwzględniać założenia tej decyzji.

Pokrótce wyjaśniam, że:

⇒ Decyzja wprowadza tzw. tymczasową ochronę dla:

1.obywateli Ukrainy zamieszkujących w Ukrainie, wysiedlonych w dniu 24 lutego 2022 r. lub po tej dacie w wyniku inwazji wojskowej rosyjskich sił zbrojnych, która rozpoczęła się tego dnia;

2.bezpaństwowców lub obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy przed dniem 24 lutego 2022 r. korzystali z ochrony międzynarodowej lub równoważnej ochrony krajowej w Ukrainie; oraz

3.członków rodzin osób, o których mowa w lit. a) i b), przebywających na Ukrainie przed 24 lutego 2022 r.;

⇒ Państwa członkowskie stosują wprowadzoną tymczasową ochronę również względem bezpaństwowców i obywateli państw trzecich innych niż Ukraina, którzy udowodnią, że przed dniem 24 lutego 2022 r. legalnie przebywali w Ukrainie na podstawie ważnego zezwolenia na pobyt stały wydanego zgodnie z prawem ukraińskim, i którzy nie są w stanie w bezpiecznych i trwałych warunkach powrócić do kraju lub regionu pochodzenia;

⇒ Tymczasowa ochrona wynosi jeden rok od opublikowania decyzji, tj. od 5 marca 2022 r.;

⇒ Tymczasowa ochrona gwarantuje legalny pobyt i pracę w Polsce w okresie trwania tej tymczasowej ochrony;

⇒ Państwa członkowskie UE mogą rozszerzyć stosowanie decyzji na inne kategorie osób, a mają także obowiązek doprecyzowania zasad legalnego pobytu i pracy cudzoziemców (np. muszą określić zasady udokumentowania pobytu w Polsce).

IV. Podsumowanie – jak zapewnić legalny pobyt w Polsce obywatelom Ukrainy?

Mam nadzieję, że mój wpis okazał się przydatny.

Zasady dotyczące ruchu bezwizowego, o których pisałam w pkt I i II wpisu, na pewno dotyczą osób, które wjechały do Polski posługując się paszportem biometrycznym przed 24 lutego 2022 r. (np. obawiając się wybuchu wojny lub w przypadku wyjazdu turystycznego). Zasady te dotyczą także osób, które wjechały po tej dacie do Polski na podstawie paszportu biometrycznego.

Na pewno musimy zaczekać na specustawę, aby ustalić, jakie zasady pobytu i pracy w Polsce będą korzystne dla cudzoziemców.

Jak tylko zostanie uchwalona specjalna ustawa regulująca pobyt obywateli Ukrainy w Polsce, będę informować o jej treści na blogu.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli potrzebujesz porady prawnej, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Max Kukurudziak on Unsplash