Polski Ład | Ubezpieczenie zdrowotne – jak obliczać dochód?

Nowe zasady obliczania składki na ubezpieczenie zdrowotne obowiązują od 1 lutego 2022 r.

Niestety, pomimo prób Ministerstwa Finansów i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnienia wątpliwości związanych z ustalaniem ilości opłacanych składek i obliczania ich wysokości, wiele z nas ma z tym problem.

Profesjonalne biura księgowe, doradcy podatkowi, prawnicy również.

W dzisiejszym wpisie postaram się odpowiedzieć na kilka pytań związanych ze składką zdrowotną.

Zachęcam Cię też wpierw do zapoznania się z pierwszym wpisem dotyczącym ubezpieczenia zdrowotnego, gdzie przedstawiam główne zasady dotyczące ubezpieczenia zdrowotnego w 2022r.

I. Dochód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne – czym jest i jak go obliczyć?

Z ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: ustawa zdrowotna) wynika, że w przypadku osób prowadzących działalność pozarolniczą oraz osoby prowadzącej działalność nieewidencjonowaną, jeśli rozliczają się podatkowo na następujących zasadach: według skali podatkowej, liniowo lub w wysokości 5% podstawy opodatkowania z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowi dochód z działalności gospodarczej.

Dochód oblicza się w sposób opisany w ustawie zdrowotnej – najprościej rzecz ujmując jest to różnica między sumą przychodów a sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszona o dochody ustalone za poprzednie miesiące i, ewentualnie, o składki na ubezpieczenia społeczne, jeśli nie są zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Dochód ustala się, zatem, odrębnie niż na cele podatkowe, co spotyka się z ogólnym sprzeciwem.

Według informacji podanych przez Ministerstwo Finansów na stronie internetowej: https://www.podatki.gov.pl/wyjasnienia/zmiany-w-skladce-zdrowotnej-dla-przedsiebiorcow/, Sejm przyjął 9 lutego 2022 r. zmiany do ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, które dotyczą dochodu przedsiębiorców ustalanego dla celów składki zdrowotnej. Dochód, o którym mowa w ustawie zdrowotnej, ma być zbieżny z dochodem opodatkowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Niestety, na stronie internetowej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej od 27 stycznia 2022 r. nie są publikowane uchwalone przez Sejm ustawy (stan na dzień 19 lutego 2022 r.). Nie mam więc możliwości zweryfikowania informacji podanej przez Ministerstwo Finansów, treści ani momentu wejścia w życie zmian w ustawie zdrowotnej.

II. Strata podatkowa – czy jest uwzględniana przy ustalaniu podstawy do ubezpieczenia zdrowotnego?

Na dzień dzisiejszy, wątpliwości budzi podejście ZUS do straty.

Na stronie internetowej ZUS „Zmiany w składce zdrowotnej od 2022 r. – najczęściej zadawane pytania” (https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/programy-transformacji-cyfrowej-zus/zmiany-od-2022-r./faq), pojawiła się odpowiedź m.in. na takie pytanie:

Jeśli płatnik będzie miał stratę to czy przyjmujemy jako dochód kwotę 0 zł?

Tak. W polu dotyczącym dochodu ( dla przedsiębiorcy opodatkowanego na zasadach ogólnych) należy wykazać kwotę 0 zł. Natomiast w podstawie wymiaru składki – kwotę minimalnego wynagrodzenia.

Taka odpowiedź może mieć znaczenie w przypadku ustalania pierwszej składki zdrowotnej, tj. składki za luty 2022 r., jeśli w styczniu 2022 r. przedsiębiorca odnotował stratę.

Niezależnie od tego, czy strata zostanie potraktowana jako brak dochodu czy jako strata w rozumieniu podatkowym, podstawa wymiaru składki zdrowotnej będzie taka sama (kwota minimalnego wynagrodzenia).

Przypomnę, że zgodnie z art. 81 ust. 2 ustawy zdrowotnej, jeśli obliczona za dany miesiąc podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku, podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za ten miesiąc stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 1 stycznia danego roku. W 2022 r. jest to kwota 3010,00 zł.

Jednak, jak postępować w kolejnych miesiącach, jeśli przedsiębiorca w jednym z miesięcy uwzględnianych do obliczeń uzyskał stratę?

Przedsiębiorca, obliczając podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, ustalając dochód za kolejne miesiące, powinien:

⇒ od sumy przychodów osiągniętych od początku roku odjąć sumę kosztów uzyskania przychodów poniesionych od początku roku,

⇒ pomniejszyć uzyskany wynik o sumę dochodów ustalonych za miesiące poprzedzające i o różnicę między sumą składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, zapłaconych od początku roku, a sumą składek odliczonych w poprzednich miesiącach (o ile składki nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów).

Z odpowiedzi udzielonej przez ZUS wynikałoby, że przedsiębiorca nie może odjąć straty, a stratę powinien traktować w obliczeniach jako 0,00 zł. Odejmując sumę dochodów za miesiące poprzedzające trzeba, tak naprawdę, pominąć stratę (stratę należy potraktować jako zerowy dochód). Prowadzi to do oczywistego zawyżenia podstawy wymiaru składki zdrowotnej i samej składki zdrowotnej.

Pomimo tego, że ustawa zdrowotna odwołuje się do pojęć przychodów i kosztów uzyskania przychodów użytych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ZUS przyjmuje, że na gruncie ustawy zdrowotnej nie można posługiwać się pojęciem straty w rozumieniu podatkowym. Takie podejście jest sprzeczne z funkcjonalnym kierunkiem wykładni przepisów ustawy zdrowotnej.

Poniżej zamieszczam jeszcze jeden przykład ze strony internetowej ZUS:

Czy jednoosobowy przedsiębiorca, który jest jednocześnie wspólnikiem, np. w spółce cywilnej, będzie płacił jedną składkę zdrowotną od łącznej sumy dochodów z obu źródeł, czy dwie odrębne dwie składki zdrowotne? Co w przypadku gdy notuje stratę w spółce albo działalności gospodarczej?

Dochody sumuje się. Dla celów składki zdrowotnej nie występuje pojęcie straty. Jeśli zatem dochód wynosi 0, to do podstawy wymiaru składki uwzględnia się minimalne wynagrodzenie.

III. Ubezpieczenie zdrowotne Polski Ład – podsumowanie

Na tym skończę dzisiejszy wpis.

Na blogu pojawił się też już nowszy wpis, dotyczący zmian w ubezpieczeniu zdrowotnym od 1 lipca 2022r. – zapoznaj się też z nim, znajdziesz go tutaj.

Jeśli artykuł odpowiedział na jakieś Twoje pytania możesz (oczywiście nie musisz) docenić moją osobę i postawić mi kawę:

Im więcej kawy we krwi, tym więcej dobrych pomysłów i chęci do dzielenia się wiedzą.

Jeśli jednak dalej masz wątpliwości, jak ustalić podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, warto zwrócić się o indywidualną pomoc.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji,  napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Shot by Cerqueira on Unsplash