ZUS | Komisja do sprawa zaopatrzenia emerytalnego twórców

Niedawno komentowałam, dla Gazety Prawnej, projekt zmiany rozporządzenia dotyczącego sposobu działalności Komisji do spraw zaopatrzenia emerytalnego twórców.

Na blogu na ten temat jeszcze nie pisałam.

Dzisiaj krótki wpis o tym, czym zajmuje się Komisja.

I. Twórca/artysta a ZUS

Pracę zarobkową w dużej mierze wykonuje się na podstawie stosunku umownego, np. umowy o pracę czy umowy o świadczenie usług. Pracę można też wykonywać w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej.

Ustawa systemowa uznaje za osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą m.in. twórców i artystów (tak samo jak np. wspólnika spółki osobowej). Dzięki temu bezumowną i w żaden inny sposób niezarejestrowaną pracę w określonym trybie można uznać za działalność twórczą lub artystyczną, która będzie stanowić tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Dla celów ustawy systemowej wymagane jest uznanie działalności za działalność twórczą lub artystyczną przez Komisję do spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców.

Twórcą będzie osoba, która tworzy dzieła w dziedzinach architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będące przedmiotem prawa autorskiego.

Artystą będzie osoba, która wykonuje zarobkowo działalność artystyczną w dziedzinie sztuki aktorskiej i estradowej, reżyserii teatralnej i estradowej, sztuki tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki, instrumentalistyki, kostiumografii, scenografii, a także w dziedzinie produkcji audiowizualnej reżyserów, scenarzystów, operatorów obrazu i dźwięku, montażystów i kaskaderów.

Takim twórcą i artystą może być nie tylko osoba zajmująca się szeroko pojętą sztuką, ale i architekt czy kaskader.

II. Praca Komisji do spraw zaopatrzenia emerytalnego

Wspomniana na wstępie Komisja ma za zadanie orzekać o uznaniu działalności za działalność twórczą lub artystyczną i ustalić datę jej rozpoczęcia. W sprawie uznania działalności za działalność twórczą lub artystyczną Komisja wydaje decyzję administracyjną.

Postępowanie prowadzone przed Komisją jest postępowaniem administracyjnym.

Jeśli, więc, nie zgadzasz się z decyzją, np. nieuznaniem Twoich dzieł za przedmiot prawa autorskiego, błędne ustalenie okresu wykonania działalności twórczej i artystycznej, możesz wnieść odwołanie w ciągu 14 dni od doręczenia takiej decyzji.

III. Skutki decyzji Komisji do spraw zaopatrzenia emerytalnego

Wyobraźmy sobie, że Komisja uznała Twoją działalność za twórczą lub artystyczną.

Co w rzeczywistości daje Ci posiadanie takiej decyzji?

1. Tytuł do ubezpieczeń społecznych – po uzyskaniu decyzji Komisji stwierdzającej, że prowadzona działalność ma charakter twórczy lub artystyczny, osoba wykonująca tę działalność może zgłosić się do ubezpieczeń społecznych z tego tytułu z kodem 0520/0530;
2. Oskładkowanie na zasadach analogicznych jak przedsiębiorca – twórca lub artysta, tak samo jak zwykły przedsiębiorca – jest płatnikiem składek na własne ubezpieczenia. Twórca lub artysta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, a dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, a także obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego na dany rok kalendarzowy, a w 2023 r. wynosi ona 4161,00 zł. Twórca lub artysta nie może skorzystać z preferencyjnych form oskładkowania;
3. Wcześniejszą emeryturę – dotyczy to osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. pod warunkiem, że spełniają określone przepisami warunki, m.in. posiadają potwierdzony umowami bądź decyzją Komisji okres wykonywania pracy szczególnej w ilości minimum 15 lat.

IV. Komisja do sprawa zaopatrzenia emerytalnego twórców – Podsumowanie

Chciałabym, żeby w podsumowaniu wybrzmiał sens wnioskowania o wydanie decyzji przez Komisję do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców.

Jeśli wykonujesz bądź wykonywałaś kiedyś pracę jako twórca lub artysta, czyli w dziedzinach wymienionych we wpisie (byłaś/byłeś wokalistą, fotografem, aktorką), ale bez umowy, w szczególności umowy o pracę, to Komisja jest podmiotem, który może stwierdzić, że trudniłaś(-eś) się kiedyś lub robisz to teraz zawodowo. Da Ci to przede wszystkim tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Jednak, z racji tego, że twórca lub artysta, na gruncie ubezpieczeń społecznych, traktowany jest jak przedsiębiorca, zachęcam, jednak, aby zabiegać o wykonywanie pracy na podstawie stosunków umownych bądź po prostu założyć działalność gospodarczą.

Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: katarzyna@klemba.pl

Jeśli artykuł był dla Ciebie wartościowy i pomógł Ci pozyskać istotną wiedzę, możesz docenić nasz wkład i „postawić nam kawę”. Oczywiście nie jest to obowiązkowe.

Photo by Swati Kedia on Unsplash