Emerytury – wyrok TK 4 czerwca 2024r. – jak przeliczyć emeryturę?

W dzisiejszym wpisie poruszę temat wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., SK 140/20, dotyczącego emerytów.

Nie jest to łatwe zadanie.

Postaram się, jednak, jasno wskazać m.in. kogo dotyczy wyrok i jak ubiegać się o wyrównanie emerytury. Zaczynajmy!

Z wpisu dowiesz się:

1. Kogo dotyczy wyrok TK z dnia 4 czerwca 2024 r.?
2. Jaki jest efekt wyroku?
3. W jaki sposób ubiegać się o wyrównanie emerytury w ZUS.

I. Wyrok TK z dnia 4 czerwca 2024 r., SK 140/20

Trybunał Konstytucyjny wydał 4 czerwca 2024 r. wyrok w sprawie emerytów z roczników 1949-1959 (kobiety; bez 1953 r.) i 1949-1954 (mężczyźni; bez 1953 r.), które wniosek o wcześniejszą emeryturę złożyły przed 6 czerwca 2012 r., a następnie nabyłeś prawo do emerytury powszechnej.

Emeryci z tych roczników, którzy pobierali wcześniejszą emeryturę, mieli następnie pomniejszaną emeryturę powszechną (dokładnie podstawę jej obliczenia) o sumę tych wcześniejszych pobranych emerytur.

Działo się to na skutek zmiany przepisów ustawy emertytalnej polegającej na wprowadzeniu od dnia 1 stycznia 2013 r. przepisu art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej:

Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e lub 184, a także art. 88 lub art. 88a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Data 6 czerwca 2012 r. oznacza datę ogłoszenia ustawy wprowadzającej art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej.

Osoby przechodzące na wcześniejszą emeryturę przed datą 6 czerwca 2012 r. nie miały świadomości tego, że fakt pobierania wcześniejszej emerytury spowoduje obniżenie ich przyszłej emerytury.

Przepis skutkujący takim mechanizmem obliczania emerytury został opublikowany 6 czerwca 2012 r. i wszedł w życie 1 stycznia 2013 r.

Należy jasno podkreślić, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczy tych wszystkich osób, które wniosek o wcześniejszą emeryturę złożyły przed 6 czerwca 2012 r. i jednocześnie nabyły prawa do emerytury powszechnej po 31 grudnia 2012 r.

Rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego brzmi tak:

Art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

II. Jaki jest efekt wyroku TK z dnia 4 czerwca 2024 r., SK 140/20?

Najprościej rzecz ujmując – prawo do przeliczenia emerytury bez art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, czyli bez pomniejszenia podstawy emerytury o sumę kwot pobranych wcześniejszych emerytur.

III. Jak ubiegać się o przeliczenie emerytury i wyrównanie jej wysokości? Odwołanie od decyzji ZUS 

To jest najtrudniejsze zadanie.

Na przykładzie emerytów z rocznika 1953 r., wobec których Trybunał Konstytucyjny wydał orzeczenie o takiej samej treści w 2019 r., wiemy, że należy ubiegać się o wznowienie postępowania administracyjnego, w którym została wydana decyzja przyznająca emeryturę.

Nie wchodząc w teoretyczne szczegóły o wznowienie postępowania należy ubiegać się na podstawie przepisów Konstytucji RP.

Jeśli przeczytasz w Internecie o wznowieniu postępowania na podstawie kodeksu postępowania administracyjnego, nie brnij w to. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw i nawet nie rozpoczął się termin na ubieganie się o wznowienie postępowania na podstawie kodeksu postępowania administracyjnego.

Przechodząc do sedna sprawy, możesz samodzielnie sporządzić wniosek o wznowienie postępowania powołując się na art. 190 ust. 4 Konstytucji RP:

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania.

We wniosku podaj:

– znak/numer sprawy, w której została wydana decyzja o emeryturze powszechnej,

– datę decyzji o emeryturze powszechnej,

– datę decyzji o emeryturze wcześniejszej,

– datę i sygnaturę wyroku Trybunału Konstytucyjnego: wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20.

Wniosek prześlij do ZUS.

ZUS odmówi decyzją wznowienia postępowania powołując się na brak publikacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Nie jest to, w praktyce, powód do tego, aby nie przeliczać emerytury, bowiem, od kilku lat wyroki Trybunału nie są publikowane.

Od takiej decyzji można wnieść odwołanie do sądu powszechnego i tam najpewniej sąd w orzeczeniu nakaże ZUS przeliczyć emeryturę bez zastosowania art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej.

Jeśli nie chcesz działać sam/a, wolisz mieć wsparcie prawne, zawsze możesz zgłosić się po nie do nas.