Działalność gospodarcza obywatela Ukrainy – Specustawa

Zapewne z doniesień medialnych słyszysz o tym, że obywatele Ukrainy, na podstawie specustawy, o której pisałam w tym wpisie: https://e-prawopracy.pl/pomoc-dla-obywateli-ukrainy-legalny-pobyt-i-praca-obywateli-ukrainy/, mogą podejmować działalność gospodarczą w Polsce.

W ostatnich dniach pojawia się dużo pytań właśnie o możliwość prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce (jest to jedna z form prowadzenia działalności gospodarczej).

W dzisiejszym wpisie odniosę się do tego tematu.

I. Działalność gospodarcza wykonywana przez cudzoziemców w Polsce przed Specustawą

Czy każdy cudzoziemiec, co do zasady, może wykonywać w Polsce działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG?

Odpowiedź brzmi – nie.

Szczegółów dostarcza ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z jej przepisów wynika, że, przykładowo, obywatel Ukrainy, posiadający konkretnie wymienioną w ustawie podstawę pobytu w Polsce, może założyć i prowadzić działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak Polacy.

Do założenia i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce uprawniają poniżej wymienione, jedynie przykładowo, najczęstsze tytuły pobytowe:

⇒ zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,

⇒ zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w celu kształcenia się na studiach lub prowadzenia badań naukowych, w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,

⇒ zezwolenie na pobyt czasowy udzielone członkowi rodziny cudzoziemca w celu połączenia z rodziną,

⇒ zezwolenie na pobyt czasowy udzielone na podstawie innych okoliczności (m.in. cudzoziemiec posiada zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej oraz zamierza wykonywać pracę lub prowadzić działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie przepisów obowiązujących w tym zakresie),

⇒ posiadanie statusu uchodźcy, objęcie ochroną uzupełniającą, posiadanie zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany,

– korzystanie z ochrony czasowej,

– posiadanie ważnej Kartę Polaka.

Z powyższego wynika, że chociażby wiza krajowa nie uprawnia do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej.

II. Specustawa daje prawo do podejmowana działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa przewiduje szczególne zasady podejmowania jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce przez obywateli Ukrainy.

Zgodnie z przepisami specustawy, obywatele Ukrainy przebywający w Polsce legalnie mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak Polacy.

Przypominam, że zgodnie z art. 2 ust. 1 specustawy, pobyt obywatela Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest legalny w okresie 18 miesięcy licząc od dnia 24 lutego 2022 r. (czyli do 24 sierpnia 2023 r.), jeżeli:

⇒ wjechał on do Polski legalnie w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.,

⇒ wjazd do Polski nastąpił bezpośrednio z terenu Ukrainy i w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi w Ukrainie oraz

⇒ deklaruje zamiar pozostania w Polsce.

W specustawie wskazuje się, że warunkiem wykonywania działalności gospodarczej w Polsce przysługuje pod warunkiem uzyskania przez obywatela Ukrainy numeru PESEL.

III. Rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej

Żeby móc wykonywać działalność gospodarczą, musisz dokonać rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Zgodnie z ustawą – Prawo przedsiębiorców, działalność gospodarczą możesz podjąć najwcześniej w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Oznacza to, że w dniu złożenia wniosku o wpis do CEIDG możesz dokonać po raz pierwszy czynności w obrocie gospodarczym, przykładowo, możesz sprzedać towar lub spełnić konkretną usługę.

Rejestracja w CEIDG jest bezpłatna.

IV. Wymóg posiadania numeru PESEL

Na ten moment, wniosek do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG-1) jest skonstruowany tak, że wnioskodawca może, ale nie musi podawać swojego numeru PESEL.

Cudzoziemiec, który nie posiada numeru PESEL, powinien zaznaczyć opcję: „Nie posiadam”.

Jeśli chcesz zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą, opierając się na specustawie, nie możesz zaznaczyć opcji „Nie posiadam”.

Będzie skutkowało to koniecznością wykazania, że posiadasz jeden z tytułów pobytowych uprawniających do podejmowania i wykonywania jednoosobowej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 4 ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto, rejestracja jednoosobowej działalności gospodarczej przez cudzoziemca, niezależnie czy odbywa się online czy osobiście (w urzędzie gminy), wymaga przedstawienia dokumentu potwierdzającego posiadanie tytułu pobytowego uprawniającego do założenia jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce (we wniosku taki dokument określa się jako „dokument potwierdzający status cudzoziemca”). Dotychczas były to przede wszystkim decyzje administracyjne (decyzje pobytowe).

W najbliższej przyszłości okaże się, za pomocą jakiego dokumentu swój status mają wykazać osoby, które przebywają w Polsce legalnie na podstawie art. 2 ust. 1 specustawy (możliwe, że będą respektowane zaświadczenia wystawiane przez Straż Graniczną lub zaświadczenia potwierdzające złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL).

Zachęcam też do zapoznania się z artykułem, dotyczącym możliwości pracy dla obywateli Ukrainy:

Prawo do pracy dla obywateli Ukrainy – specustawa 2022

V. Podsumowanie – działalność gospodarcza dla obywatela Ukrainy

Procedura legalizacji pobytu cudzoziemców na podstawie specustawy rodzi pytania i wątpliwości, tak samo jako procedura rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej przez obywateli Ukrainy przebywających w Polsce na podstawie specustawy.

Z tego powodu zachęcam Cię do skorzystania z pomocy profesjonalisty w celu ustalenia, czy spełniasz wymogi do zarejestrowania firmy w Polsce, i w celu przeprowadzenia przez samą procedurę rejestracji działalności.

Pamiętaj, że prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej związane jest również z obowiązkami względem ZUS (również preferencjami ZUS). W tym zakresie również mogę Cię wesprzeć.

Photo by John-Mark Smith on Unsplash