Praca w trakcie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego może dla jednych brzmieć jak koszmar, dla innych może być intrygującą możliwością, dającą szanse na podjęcie się realizacji marzeń, pasji, planów, od dawna odkładanych „na później”.
Czy więc praca w trakcie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego jest możliwa?
Świadczenie pracy w trakcie korzystania ze zwolnienia lekarskiego / zasiłków chorobowych jest zabronione i wiedza o tym fakcie jest powszechna.
Często zdarzają się jednak pytania jak wygląda sytuacja z możliwością podejmowania pracy w trakcie korzystania z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, urlopu wychowawczego?
Nie ma co ukrywać, że robimy się coraz bardziej przedsiębiorczy i wiele kobiet zastanawia się czy może sobie „dorobić” korzystając właśnie z okresu urlopów związanych z narodzinami dziecka.
W przypadku przedsiębiorców, korzystających z zasiłków macierzyńskich nie ma żadnych ograniczeń w prowadzeniu po porodzie dalej aktywnie działalności gospodarczej, czy też podejmowaniu pracy na etacie, w tym okresie, bez jakiegokolwiek uszczerbku na pobieranym zasiłku macierzyńskim. Pisałam o tym w artykule, który znajdziesz tutaj.
A jak sytuacja wygląda w przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę?
I. Czy praca w trakcie urlopu macierzyńskiego jest możliwa?
Parę podstawowych informacji na początek.
Urlop macierzyński przysługuje pracownicy, która urodziła dziecko (adoptowała) w okresie zatrudnienia. Jedynymi więc warunkami jest trwanie umowy o pracę i narodziny dziecka. W takiej sytuacji zawsze przysługuje urlop macierzyński.
Co więcej kodeks pracy nie przewiduje wyraźnego zakazu wykonywania pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego. Dorabianiu do zasiłku macierzyńskiego nie sprzeciwiają się również przepisy ustawy zasiłkowej.
Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie odsyła do przepisów dotyczących utraty prawa do zasiłku chorobowego, w przypadku pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Artykuł 17 tej ustawy stanowi, że ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Poza zasiłkiem chorobowym regulacja ta odnosi się także do świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku opiekuńczego.
Przepisu tego nie stosuje się natomiast do zasiłku macierzyńskiego. Co wydaje się słuszne z tegoż powodu, iż okres ten nie jest niezdolnością do pracy, jest to swego rodzaju uprawnienie, urlop.
Nie można jednak zapomnieć o tym, że celem urlopu macierzyńskiego jest umożliwienie odzyskania sił po porodzie przez Matkę dziecka oraz sprawowania opieki nad dzieckiem w pierwszych miesiącach jego życia. Nie bez przyczyny urlop macierzyński jest w znacznej części obowiązkowy – uprawnienia tego nie można się zrzec, trzeba je wykorzystać w wymiarze co najmniej 14 tygodni.
Podsumowując: nie ma przepisu prawnego, który wprost zabraniałby świadczenia pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego, odbierającego prawo do zasiłku macierzyńskiego. Jednakże poszukując odpowiedzi na zadanie pytanie, nie możemy stracić z oczy celów jakie stoją za udzieleniem urlopu macierzyńskiego.
Ze względu na powyższe inaczej będzie wyglądała dopuszczalność pracy na urlopie macierzyńskim u pracodawcy macierzystego, u którego w trakcie trwania umowy nastąpił poród, inaczej u pracodawcy „nowego”.
II.A Czy możliwa jest praca na urlopie macierzyńskim u pracodawcy, który urlopu udzielił?
Ze względu na cele jakie powyżej zostały wskazane, możliwość pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego u pracodawcy, który owego urlopu udzielił budzi wątpliwości.
Taką możliwość należałoby uznać za niedopuszczalną przede wszystkim wtedy, gdy na podstawie nowej umowy pracownica miałaby wykonywać obowiązki, które dotychczas realizowała na rzecz pracodawcy w ramach już łączącej strony umowy.
Istnieje wysokie ryzyko, że zostałoby to potraktowane jako obejście przepisów prawa dotyczących ochrony macierzyństwa i mogłoby się spotkać z sankcjami ze strony Państwowej Inspekcji Pracy. Ograniczenie to jest również uzasadnione z powodu niedopuszczenia możliwości „przymuszania” do owej pracy przez pracodawców, w dobie deficytu odpowiedniej kadry do wolnych stanowisk.
Dopuszcza się jednak możliwość zawarcia z pracownikiem na urlopie macierzyńskim umowy o pracę wyjątkowo, jeśli:
⇒ wykonywanie pracy nie zakłóca korzystania z urlopu, nie uniemożliwia osobistej opieki nad dzieckiem,
⇒ związana jest z powierzeniem pracownicy zadań innych niż wynikające z jej zakresu obowiązków, świadczonych na podstawie umowy pierwotnej;
⇒ powierzenie nowych obowiązków następuje na podstawie odrębnej umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia, umowy o dzieło, umowy o świadczenie usług).
Tym samym wyobrażam sobie sytuację dopuszczalności pracy na przykład na 1/4 etatu, na podstawie kolejnej umowy o pracę i świadczeniem innej pracy, niż poprzednio, jeszcze lepiej w ramach telepracy.
Uważam, iż świadczenie takiej pracy nie sprzeniewierza się celom udzielonego urlopu macierzyńskiego. Taka praca nie pomniejszy wypłacanego zasiłku macierzyńskiego.
Abstrahując w ogóle od braku przepisu umożliwiającego utratę zasiłku macierzyńskiego w okresie urlopu macierzyńskiego, z powodu podjęcia zatrudnienia.
II.B Czy możliwa jest praca na urlopie macierzyńskim, u innego pracodawcy niż ten który urlopu macierzyńskiego udzielił?
Kobieta korzystająca z urlopu macierzyńskiego może podjąć zatrudnienie u innego podmiotu niż ten, który udzielił jej urlopu macierzyńskiego. Dopuszczalna jest praca w oparciu o umowę o pracę, jak i na podstawie umowy cywilnoprawnej (zlecenia, umowy o dzieło czy o świadczenie usług).
Oczywiście dobrze gdyby taka praca nie sprzeniewierzała się celom udzielonego urlopu macierzyńskiego czyli nie uniemożliwiła osobistej opieki nad dzieckiem.
Co więcej kobieta, która decyduje się na podjęcie dodatkowego zatrudnienia nie musi o tym informować swojego dotychczasowego pracodawcy. Nie musi też informować nowego pracodawcy o fakcie przebywania na urlopie macierzyńskim. Tym samym ciężko byłoby nawet nowemu pracodawcy uzyskać informację, iż osoba przebywa na urlopie macierzyńskim.
Należy również pamiętać o głównej zasadzie prawa pracy mówiącej o swobodzie nawiązywania stosunków pracy.
III. Czy praca w trakcie urlopu rodzicielskiego jest możliwa?
Urlop rodzicielski jest fakultatywną częścią urlopów związanych z urodzeniem dziecka. Tym samym możliwości dodatkowego zarobkowania jest więcej.
Ograniczone jest wykonywanie pracy tylko u własnego pracodawcy i tylko w ramach stosunku pracy.
Kodeks pracy przewiduje możliwość wykonywania pracy u pracodawcy, który udziela urlopu rodzicielskiego, tylko w ograniczonym zakresie – o ile oczywiście miałoby się to odbywać w ramach istniejącego stosunku pracy.
Art. 1821e Kodeksu Pracy mówi, że pracownik może łączyć korzystanie z tego urlopu z pracą u pracodawcy, który go udzielił, w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy.
W takim przypadku urlopu rodzicielskiego udziela się na pozostałą część wymiaru czasu pracy pracownika.
W razie takiego łączenia urlopu z pracą proporcjonalnemu obniżeniu ulega zasiłek macierzyński. Więcej na temat łączenia urlopu z pracą znajdziesz w innych artykułach na blogu.
Świadczenie obowiązków na podstawie umów cywilnoprawnych lub w ramach działalności gospodarczej nie jest w żaden sposób limitowane. Nie ma też przeszkód aby świadczyć pracę na podstawie umowy o pracę u innego pracodawcy, niż ten którego urlopu udzielił.
Jeśli chodzi o podejmowanie dodatkowej pracy przez pracownika korzystającego z urlopu rodzicielskiego na podstawie umów cywilnoprawnych (albo też w ramach własnej działalności gospodarczej), to nie ma żadnych przepisów zakazujących podejmowania działalności zarobkowej w tej formie.
W takim przypadku praca może być świadczona zarówno na rzecz swojego pracodawcy, jak i na rzecz innego podmiotu.
Nie ma też przeszkód aby świadczyć pracę na podstawie umowy o pracę u innego pracodawcy, niż ten który urlopu udzielił.
IV. Podsumowanie:
czy praca w trakcie urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego jest możliwa?
Podjęcie dodatkowej pracy w trakcie urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego nie powoduje utraty przyznanego zasiłku macierzyńskiego bądź zmniejszenia jego wysokości, niezależnie od liczby przepracowanych godzin bądź wysokości uzyskanego wynagrodzenia.
Prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego przysługuje bowiem przez cały okres tego urlopu, o który zawnioskowała osoba uprawniona, nie jest też uzależnione od spełnienia dodatkowych warunków, w tym w postaci nieuzyskiwania dodatkowych świadczeń pieniężnych, np. ze stosunku pracy, działalności gospodarczej czy umowy cywilnoprawnej.
Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych pośrednio wskazuje również na możliwość dorabiania do zasiłku macierzyńskiego. Art. 9 ust. 1d stanowi , że jeśli osoba pobierająca zasiłek pozostaje jednocześnie w stosunku pracy (z innym pracodawcą niż ten, który udzielił urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego), podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z obu tytułów.
W konsekwencji, w przypadku gdy dana osoba w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego podejmuje dodatkowe zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania podlega powyższym ubezpieczeniom zarówno z tytułu pobierania tego zasiłku, jak i z umowy o pracę.
Jeśli natomiast pracownica łączy urlop macierzyński (rodzicielski) z wykonywaniem umowy zlecenia – niezależnie od tego, czy zawarła ją ze swoim pracodawcą, czy z innym podmiotem – podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu wyłącznie z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, z umowy zlecenia podlega tylko pod ubezpieczenie zdrowotne (jeśli zasiłek macierzyński jest wypłacany z podstawy równej płacy minimalnej lub wyższej).
Jest to duża okoliczność przemawiająca za zasadnością umów cywilnoprawnych w tym okresie. Oczywiście jeśli zaproponowana praca może być świadczona w ramach umowy zlecenia czy umowy o dzieło.
Nie ma więc co ukrywać, że jest to dobry okres na podwojenie zarobków, a może na spróbowanie swoich sił w innym zawodzie, otworzenie działalności….
Warto jednak zachować również zdrowy rozsądek i pamiętać w jakim celu owe urlopu są udzielane. Same Mamy wiedzą co jest najlepsze dla nich, ich dziecka i doskonale wiedzą jak organizować swój czas. Szczęśliwe i spełnione Mamy mają zawsze szczęśliwe dzieci 🙂
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected]
Napisz komentarz