Obowiązek zgłaszania umów o dzieło od 1 stycznia 2021r. – przygotuj się!

Na wiosnę tego roku w tzw. ustawie dotyczącej zapobieganiu, przeciwdziałaniu i zwalczaniu COVID-19 (tarczy antykryzysowej) wprowadzono obowiązek zawiadamiania ZUS przez płatników składek i osoby fizyczne zlecające dzieło o zawieranych umowach o dzieło od 1 stycznia 2021 r.

Samo zgłoszenie to oczywiście nic problematycznego, problemem może być potem kontrola owych umów o dzieło przez ZUS i podważanie umów o dzieło, a tym samym tzw. oskładkowanie umów o dzieło, wprowadzone trochę tylnymi drzwiami.

Warto więc się przygotować i zweryfikować zawierane umowy o dzieło w firmie.

I. Obowiązek zgłaszania umów o dzieło od 1 stycznia 2021r. – treść przepisu

Od 1 stycznia 2021 r. dodany zostanie ustęp – ustęp 17 – do art. 36 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:

Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą, z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy, w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.

II. Kto ma informować ZUS o zawarciu umowy o dzieło?

Obowiązek informacyjny będzie spoczywał na:

– płatniku składek (pracodawcy)- chodzi o płatnika składek w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli m.in. podmiot zatrudniający już inne osoby fizyczne (nie wykonawcę) i opłacający za te osoby składki, przykładowo, pracodawcę czy zleceniodawcę,

– osobie fizycznej – chodzi o osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej i zawierają umowy o dzieło z inną osobą fizyczną dla celów prywatnych, osoba fizyczna, która powierza namalowanie obrazu na ścianie w swoim mieszkaniu innej osobie fizycznej po 31 grudnia 2020 r. będzie miała obowiązek zgłosić tę umowę do ZUS.

Obowiązek informacyjny będzie dotyczył każdej umowy o dzieło zawieranej z osobą fizyczną, która:

– nie pozostaje w stosunku pracy z podmiotem informującym, czyli nie jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (jeśli pracodawca zawarłby umowę o dzieło ze swoim pracownikiem to wykonawca, w sferze ubezpieczeń społecznych, jest traktowany jak pracownik, a przychody z umowy o dzieło są oskładkowane razem z przychodami z umowy o pracę, więc zgłoszenie takiej umowy o dzieło jest niepotrzebne)

lub

– nie świadczy pracy w ramach umowy o dzieło na rzecz pracodawcy, z którym już pozostaje w stosunku pracy (jeśli wykonawca, w ramach umowy o dzieło, wykonuje w rzeczywistości pracę na rzecz swojego pracodawcy, to wykonawca, w sferze ubezpieczeń społecznych, jest traktowany jak pracownik, a przychody z umowy o dzieło są oskładkowane razem z przychodami z umowy o pracę).

Dodam, że wysłanie zgłoszenia do ZUS nie powoduje (co do zasady oczywiście) obowiązku zgłoszenia wykonawcy do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego oraz opłacenia składek (przepisy nie przewidują takiej możliwości przy umowach o dzieło, więc zgłoszenie takiej umowy o dzieło jest niepotrzebne).

III. W jaki sposób ma następować zgłoszenie?

Aktualnie, czekamy na ogłoszenie rozporządzenia, w którym zostanie przewidziany wzór formularza, na którym będzie dokonywane zgłoszenie umowy o dzieło.

Procedowany jest projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów.

Z projektu rozporządzenia wynika, że wzór interesującego nas formularza otrzymał symbol RUD.

Zgłoszenie powinno zostać dokonane w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy o dzieło.

Jeśli chodzi o niewykonanie tego obowiązku to nie zostały sprecyzowane w ustawie konsekwencje. Można się na razie tylko zastanawiać, czy możliwe jest nałożenie grzywny w związku z niezgłoszeniem danych wymaganych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych danych.

Szczerze mówiąc to bez konsekwencji ciężko mi sobie wyobrazić, iż firmy, przedsiębiorcy będą chętnie się do tego obowiązku stosować. Poczekamy, zobaczymy….

IV. Kara za niezgłoszenie umowy o dzieło do ZUS?

Dziennik Gazety Prawnej zapytał ZUS, jakie konsekwencje grożą podmiotom, które nie wypełnią wymogu zgłoszenia.

ZUS w swojej odpowiedzi z 11 stycznia 2021 wyjaśnił, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 98 wskazuje na możliwość zastosowania kary grzywny wobec płatnika składek albo osoby, która jest zobowiązana do działania w jego imieniu, w określonych przepisami prawa przypadkach.

Dotyczy to m.in. sytuacji, w których nie są zgłaszane wymagane ustawą dane albo gdy podawane są nieprawdziwe informacje lub wyjaśnienia, ewentualnie gdy nastąpiła odmowa ich udzielenia.

Jest to prawo, które ZUS może stosować i stosuje wyłącznie w przypadkach skrajnych i po stwierdzeniu wyjątkowych zaniedbań.

wskazał Paweł Żebrowski, rzecznik ZUS.

Wyjaśnił, że w razie wystąpienia takiej sytuacji organ rentowy kieruje wniosek o ukaranie grzywną do sądu. Ostatecznie to sąd rozstrzyga o nałożeniu tej kary, biorąc pod uwagę, czy wystąpiła wysoka społeczna szkodliwość danego działania lub zaniechania.

V. Jaki jest cel informowania ZUSu o umowach o dzieło?

Nie da się ukryć, że po umowę o dzieło sięga się chętnie, ponieważ umowa o dzieło nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, pozostaje jedynie obowiązek jej opodatkowania.

Umowa o dzieło jest korzystna finansowo dla obu stron tej umowy.

W uzasadnieniu do projektu ustawy wprowadzającej przepis podano, że:

Celem zmiany zaproponowanej w pkt 1- 3 jest umożliwienie ZUS weryfikowania istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych osób wykonujących umowy nazwane umowami o dzieło.

Zmiana zaproponowana w pkt 4 będzie umożliwiała udostępnianie informacji o umowach o dzieło ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Umowy o dzieło są często nadużywane i piszę to jako praktyk. Zdarza się dość często, że w wyniku kontroli przeprowadzanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych weryfikowane są zawierane umowy o dzieło (takie uprawnienie ZUS wynika z jego ustawowych kompetencji).

Niestety, w momencie, gdy okazuje się, że umowy o dzieło zostały zawarte nieprawidłowo, ZUS dokonuje przekwalifikowania takich umów na umowy zlecenia.

Jeśli chciałbyś/chciałabyś poczytać o tym, kiedy zawrzeć umowę o dzieło i jak ją obronić przed ZUS, odsyłam do tego wpisu:

Umowa o dzieło – jak ją obronić przed ZUS? | Odwołanie od decyzji ZUS

W ślad za podważeniem umów o dzieło, ZUS nalicza składki społeczne i zdrowotną, a płatnik składek ma obowiązek je uregulować (tu odsyłam do mojego wpisu dotyczącego przedawnienia: https://e-prawopracy.pl/przedawnienie-skladek-zus/).

Informowanie ZUS na bieżąco o zawieranych umowach o dzieło w oczywisty sposób ułatwi ZUS ukierunkowanie kontroli na płatników składek, zapewne, zawierających w dużej skali umowy o dzieło.

Obowiązek zgłoszenia umów o dzieło będzie miał duże konsekwencje. Tym samo naprawdę warto zweryfikować zawierane umowy o dzieło, tak żeby kontrola ZUS nie była Tobie straszna.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]