ZUS | Nieobecność w domu w trakcie kontroli zwolnienia lekarskiego?

Nieobecność w domu w trakcie kontroli L4 – zwolnienia lekarskiego. Czy musimy ją tłumaczyć? Dlaczego ZUS kontroluje czy jesteśmy w domu?

Co jakiś czas wpływają do mnie zapytania dotyczące kontroli osób ubezpieczonych w zakresie wykorzystywania przez nich zwolnienia lekarskiego.

Kontrole wykorzystywania zwolnienia lekarskiego mogą przeprowadzać pracownicy ZUS oraz pracodawcy.

O kontrolach zwolnień lekarskich pisałam już na blogu m.in. w tych wpisie:

ZUS | Kontrola zwolnień lekarskich przez pracodawcę – prawo czy obowiązek?

Z kolei, dzisiejszy wpis będzie na temat samej kontroli – tego, jakie są konsekwencje nieobecności w domu w trakcie kontroli przeprowadzanej przez płatnika składek.

I. Kto może przeprowadzać kontrolę L4?

Kontrolę wykorzystywania zwolnienia lekarskiego, a więc tego, czy w trakcie zwolnienia lekarskiego:

⇒ osoba chora nie pracuje,

⇒ osoba chora nie wykorzystuje tego zwolnienia niezgodnie z jego celem,

może przeprowadzić ZUS (jego pracownicy) oraz płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych.

Przez ostatnie lata obserwuję wzrost kontroli przeprowadzanych przez płatników składek, w szczególności pracodawców.

II. Umieszczanie adresu w treści zwolnienia lekarskiego – dlaczego jest takie ważne?

Kontrolę wykorzystywania zwolnienia lekarskiego przeprowadza się pod adresem miejsca pobytu wskazanym w zwolnieniu lekarskim.

W skrócie, kontrola polega na tym, że osoba kontrolująca, posiadająca imienne upoważnienie, pojawia się w miejscu pobytu podanym w zwolnieniu lekarskim i sprawdza, czy osoba kontrolowana pod tym adresem przebywa w okresie, na jaki zostało wystawione zwolnienie. Na ogół kontrolujący wymaga krótkiej rozmowy z osobą chorą, w tym, kolokwialnie rzecz ujmując, otworzenia drzwi i pokazania się. Na tej podstawie, kontrolujący może ustalić, że osoba chora przebywa pod podanym adresem i czy nie nadużywa tego zwolnienia.

Z tego krótkiego opisu wynika, jakie dwie kluczowe informacje wynikają ze zwolnienia lekarskiego dla kontroli.

⇒ Po pierwsze, są to dane osoby chorej, w tym jej adres pobytu w okresie wystawionego zwolnienia lekarskiego.

⇒ Po drugie, jest to informacja, czy chory powinien leżeć albo chory może chodzić.

Ww. dane pozwalają przeprowadzić kontrolę pod prawidłowym adresem i ustalić, czy osoba chora nie podejmuje czynności sprzecznych ze zwolnieniem lekarskim (z zaleceniami „leżenia” lub „chodzenia”; od razu dodam, że adnotacja „chory może chodzić” nie jest równoznaczna z możliwością biegania po sklepach bądź odbywania dalszych wycieczek od miejsca pobytu).

III. Nieobecność w domu w trakcie zwolnienia lekarskiego – czy trzeba ją tłumaczyć?

Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego na ogół jest niezapowiedziana. Może się, więc, okazać, że osoby kontrolowanej nie ma w domu, np. wyszła na wizytę kontrolną do lekarza, do apteki lub do sklepu spożywczego.

Co się dzieje, jeśli kontrolujący nikogo nie zostanie pod adresem pobytu?

Zgodnie z § 9 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich, jeżeli w trakcie kontroli zostanie stwierdzone, że zwolnienie lekarskie nie jest wykorzystywane w sposób prawidłowy, osoba kontrolująca sporządza protokół z opisem nieprawidłowości w wykorzystywaniu zwolnienia.

Poniżej zamieszczam treść § 9 rozporządzenia:

W razie stwierdzenia w trakcie kontroli okoliczności, o których mowa w § 5 i 6, osoba kontrolująca sporządza protokół, w którym podaje, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy. Protokół należy przedłożyć ubezpieczonemu w celu wniesienia przez niego uwag. Wzór protokołu stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia.

W praktyce przyjmuje się, że niezastanie osoby kontrolowanej pod adresem pobytu jest równoznaczne z wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego w sposób nieprawidłowy (choć, osobiście, nie mogę się z tym zgodzić).

Wówczas, sporządza się protokół kontroli zamieszczając w nim datę i godzinę kontroli oraz informację o nieprzebywaniu osoby kontrolowanej w trakcie kontroli pod adresem pobytu. Protokół przedkłada się osobie chorej w celu wniesienia do niego uwag, wyznaczając jej na to termin.

Jest to moment, w którym można (i trzeba) usprawiedliwić swoją nieobecność, wyjaśniając jej powód. Warto przedstawić dowód potwierdzający przyczynę tej nieobecności, przykładowo, paragon lub fakturę (spotkałam się także ze stanowiskiem takim, że nie jest wymagane załączanie dowodów do swoich uwag).

Jeżeli osoba chora nie udzieliła wyjaśnień, uznaje się, że niewłaściwie wykorzystywał zwolnienie lekarskie. Skutkuje to niewypłaceniem wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego.

W razie udzielenia wyjaśnień, jeśli zostaną one uwzględnione, uznaje się, że osoba chora wykorzystuje zwolnienie prawidłowo.

Zdarza się również, że w razie niezastania osoby chorej pod adresem pobytu podczas pierwszej kontroli, kontrolę się ponawia (sam ZUS zresztą zaleca to w swoim poradniku: Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy). Nie sporządza się od razu protokołu kontroli.

W trakcie drugiej kontroli, osoba kontrolowana proszona jest od razu o wyjaśnienie, dlaczego nie było jej wcześniej w miejscu pobytu. Jest to, oczywiście, rozwiązanie bardziej pożądane.

Pozwala ono, bowiem, ograniczyć kwestie formalne do minimum.

IV. Podsumowanie – Nieobecność w domu w trakcie zwolnienia lekarskiego

Wspomniałam już wyżej, że kontrole prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich są stale przeprowadzane, a tendencję wzrostową można zaobserwować w ostatnim czasie.

Warto, więc, mieć się na baczności, m.in. podawać właściwy adres pobytu na okres zwolnienia lekarskiego lekarzowi wystawiającemu zaświadczenie lekarskie i unikać opuszczania adresu pobytu bez uzasadnionych powodów.

Jeśli jesteś osobą chorą i masz jakiekolwiek pytania odnośnie do kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich lub jesteś pracodawcą i chciałbyś przygotować się do przeprowadzania tego rodzaju kontroli, napisz do mnie.

Jeśli artykuł odpowiedział na Twoje pytania możesz (oczywiście nie musisz) docenić moją osobę i postawić mi kawę:

Im więcej kawy we krwi, tym więcej dobrych pomysłów i chęci do dzielenia się wiedzą.

Jeśli jednak dalej masz wątpliwości, pytania, warto zwrócić się o indywidualną pomoc.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji,  napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Linford Miles on Unsplash