Kontrakt menadżerski

Jakie jest pierwsze skojarzenie Polaka kiedy słyszy hasło: umowa cywilnoprawna? Umowa śmieciowa?

W Polsce tego rodzaju umowy kojarzą się raczej negatywnie i zazwyczaj odnoszone są do umowy zlecenia i o dzieło. Moim zdaniem jest to często krzywdząca opinia. Wszystko wszak zależy, jak jest umowa cywilnoprawna zawierana, w jakich warunkach, i jak kształtuje rzeczywistość obu stron. Oczywiście często są one również nadużywane ale o patologiach nie będziemy mówić.

Dziś przedstawię tą „lepszą stronę” umów cywilnoprawnych – a mianowicie – kontrakt menadżerski, który najczęściej występuje właśnie w tej formie.

Co prawda dotyczy przede wszystkim kierowników wyższego szczebla i przez to można powiedzieć, że jest bardziej prestiżowa od umów zlecenia czy o dzieło, ale jednocześnie posiada dużo bardziej skomplikowaną strukturę umowną.

Tą właśnie strukturę chciałabym Wam przedstawić w cyklu artykułów poświęconych tej tematyce.

 I Słowo wstępne – po co, komu i z jakich powodów warto zawrzeć kontrakt menadżerski

Kontrakt menadżerski to nazwa zwyczajowo przyjęta dla unormowania relacji kierowniczych w danym przedsiębiorstwie.

W żadnej ustawie nie znajdziecie jednolitej regulacji tego rodzaju stosunku prawnego. Wręcz przeciwnie tam gdzie pojawia się hasło: kontrakt menadżerski regulacja ma charakter wycinkowy i fragmentaryczny (mam tu na myśli głównie ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, o pracowniczych programach emerytalnych, o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stąd też możemy wyróżnić kontrakty menedżerskie:

• w przedsiębiorstwach państwowych – mają za zadanie ulepszyć kondycję przedsiębiorstwa państwowego,
• w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa – polegają głównie na opracowaniu programu restrukturyzacji, przygotowania i przeprowadzenia prywatyzacji,
• dotyczące zarządzania majątkiem Narodowych Funduszy Inwestycyjnych,
• w przedsiębiorstwach prywatnych – zasadniczym celem jest sprawne zarządzanie firmą, bądź też wypracowanie zysku dla niej.

     Generalnie można powiedzieć, że kontrakt menadżerski (często nazywany też umową o zarządzanie, umową o sprawowanie zarządu, umową zarządu, umową o wykonywanie zarządu, umową menedżerską, umową zlecenia zarządu, umową o świadczenie usług menedżerskich, umową o prowadzenie przedsiębiorstwa spółki) znacznie odbiega od umowy pracę.

Bliżej mu do umowy zlecenia niż do relacji pracodawca-pracownik – co nie oznacza oczywiście, że kadry pracowniczej wyższego szczebla (kierowników) nie można zatrudnić na ,,pracowniczym kontrakcie”.

Wówczas jednak będzie to typowa umowa o pracę, ze wszystkimi jej przywilejami, a nie umowa cywilnoprawna.

Musimy zatem pamiętać, że o rzeczywistym charakterze danej umowy decyduje jej treść, a nie to jak ją nazwiemy.

            Jak zatem powinien wyglądać cywilnoprawny kontrakt kadry menadżerskiej?

            Jak taki stosunek prawny uregulować? Co w nim należy zawrzeć?

         Umiejętności zarządcze to w dzisiejszych realiach bardzo pożądana cecha. Zarządzanie kojarzy nam się z profesjonalnym świadczeniem usług przez wyodrębnioną, świetnie opłacaną, cieszącą się dużym prestiżem grupę zawodowych menedżerów. To przecież menedżer jest główną (jak nie najważniejszą) postacią każdego ekonomicznego przedsięwzięcia. Od formy jego zatrudnienia, sposobu mobilizowania do pracy, skonkretyzowania obowiązków, uprawnień i kompetencji, wskazania oczekiwanych i sprawdzalnych efektów działalności oraz zakresu odpowiedzialności zależy, jak zarządzana przez niego firma będzie funkcjonować: czy będzie się rozwijać czy też nie.

            Niestety, na powyższe pytania nie ma jednej, akceptowalnej przez wszystkich odpowiedzi. Większość autorów opowiada się za tym, by kontrakt menadżerski kształtować na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, bazując na postanowieniach dotyczących m.in. umowy zlecenia.

Jest to właściwa droga. Skoro kontraktu menedżerskiego nie definiują tak naprawdę żadne przepisy (w tym kodeks pracy), to strony mogą w nim zapisać cokolwiek, zgodnie z zasadą swobody zawierania umów wyrażoną w kodeksie cywilnym.

Ważne jednak, by to ,,cokolwiek” nie łamało prawa ani zasad współżycia społecznego i odpowiednio oddawało rzeczywistość.

II Kto może zawrzeć kontrakt menadżerski?

        Potrzebne są do zawarcia takiej umowy dwie strony: jedną z nich będzie właściciel firmy, który wypłaca honorarium za świadczone usługi zarządcze, drugą zaś będzie menadżer, zobowiązany do kierowania przedsiębiorstwem.

        Umowa menadżerska jest dobrą opcją dla osób, które posiadają już doświadczenie w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Właścicielowi firmy będzie zależało na operatywnym, pomysłowym i zaradnym zarządcy, który niejednokrotnie będzie posiadał wypracowane kontakty, a także wniesie do przedsiębiorstwa wiedzę handlową i organizacyjną, reputację, klientów.

Zadaniem menadżera jest zatem przełożenie swej wiedzy i kompetencji na efektywne zarządzanie firmą, czy też wzrost jej wartości.

III Najczęstsze elementy kontraktu menadżerskiego

      Nie ma uniwersalnego wzoru, który odzwierciedlałby idealny kontrakt menadżerski. Treść tej umowy zależy w głównej mierze od okoliczności, w jakich znajdują się właściciel firmy i menadżer – co tak naprawdę chcą osiągnąć zawierając kontrakt – oraz od ich pozycji negocjacyjnej i od osoby, która ubierze to w ramy prawne 🙂

            Najczęściej jednak można spotkać się z takimi elementami kontraktu menadżerskiego jak:

• obowiązki – zadania menadżerskie,
• uprawnienia menadżera,
• cel umowy (jej przedmiot),
• wynagrodzenie – określenie składników wynagrodzenia, jeśli takie występują,
• rodzaj świadczeń dodatkowych przysługujących menadżerowi (np. świadczenia socjalne),
• zakres odpowiedzialności menadżera za podejmowane decyzje i działania,
• kryteria oceny efektywności zarządzania,
• sposoby rozwiązania kontraktu,
• klauzule poufności zarówno w trakcie trwania kontraktu, jak i po jego rozwiązaniu.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”shadow-down-left” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”medium” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/03/1457803634_Streamline-23.png”]Jeśli potrzebujesz indywidualnego wzoru dobrze napisanego kontraktu menadżerskiego napisz do mnie na adres [email protected]. [/otw_shortcode_info_box]

IV Na czym polegają czynności menadżerskie?

     Czym tak naprawdę zajmuje się menadżer?

Często możemy spotkać się z określeniami: obowiązki zarządcy, zadania menadżerskie. Na czym one jednak konkretnie polegają? Otóż menadżer ma przede wszystkim sprawować zarząd przedsiębiorstwem. Odpłatnie oczywiście.

W uproszczeniu zatem można powiedzieć, że menadżer to taki ,,kierownik”, przy czym od kierownika zatrudnionego na umowie o pracę odróżnia go to, że nie jest nikomu podporządkowany. Ma zatem więcej swobody w podejmowaniu działań. Samodzielność ta przejawia się m.in. w doborze sposobu zarządzania firmą. Menadżer również nie musi zarządzać przedsiębiorstwem w miejscu wyznaczonym przez właściciela firmy. Może to robić w każdej innej dogodnej dla niego lokalizacji – o ile wywiązuje się z obowiązków jakie nakłada na niego kontrakt.

Na marginesie, gdyby pomiędzy menadżerem, a właścicielem występowało podporządkowanie (co do np. miejsca, czasu, sposobu świadczenia pracy), to byłoby to równoznaczne z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy. Jednakże dla potrzeb tego artykułu należy wskazać zasadniczą okoliczność – wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy wyklucza zakwalifikowanie danej umowy jako umowy cywilnoprawnej.

       Można zatem podsumować, że dla kontraktu menadżerskiego cechą wyróżniająca jest właśnie brak podporządkowania – co przesądza o stosowaniu odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego. W przeciwnym wypadku, gdy umowa menadżerska zawierałaby postanowienie  o podporządkowaniu należałoby sięgnąć po regulację wynikającą z kodeksu pracy. W przypadku istnienia podporządkowania, umowa taka może zostać podważona przez ZUS

Wnioski:

Osoby zarządzające nie zawsze muszą świadczyć pracę w oparciu o umowę o pracę.

Kontrakty menedżerskie są obecnie jednymi z najpowszechniej zawieranych umów z kadrą menadżerską. W związku z ich powszechnością, warto wiedzieć się czym są oraz jakie niosą ze sobą korzyści oraz ryzyka. W następnych artykułach postaram się przybliżyć Wam czas pracy menadżera, zakres jego odpowiedzialności czy składniki wynagrodzenia. Zapraszam zatem do zapoznania się z kolejnymi wpisami na blogu o tej tematyce.

Kolejny znajdziesz tutaj: Kontrakt menadżerski – czas pracy i wynagrodzenie

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”shadow-down-left” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”medium” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/03/1457803526_Streamline-58-2.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, doradztwa napisz do mnie na adres [email protected][/otw_shortcode_info_box]