ZUS | Kiedy ZUS może zmienić decyzje na Twoją niekorzyść?

Zmiana decyzji ZUS na Twoją niekorzyść? Czyli – czy i w jakich przypadkach ZUS może obniżyć już pobieraną emeryturę, rentę?

Przyznane świadczenia z ZUS mogą być zarówno obniżone, jak i podwyższone. Zmiana na niekorzyść decyzji może jednak odbyć się tylko we wskazanych przypadkach i w ściśle określonym terminie.

Zobacz kiedy to może nastąpić i czy można tego uniknąć?

I. Zmiana decyzji przez ZUS – w jakich sytuacjach może nastąpić?

Zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy (ZUS), na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:

⇒ po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;

⇒ decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

⇒ dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

⇒ decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

⇒ decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

⇒ przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

II. Terminy w których ZUS może zmienić decyzję na Twoją niekorzyść?

Nie może być tak, że ZUS może w każdym czasie obniżyć świadczenie. Ustawa emerytalna nakłada na ZUS ograniczenia czasowe wydania takich decyzji.

Uchylenie lub zmiana decyzji nie może nastąpić, jeżeli od dnia jej wydania upłynęło:

• 10 lat – jeśli decyzja została wydana w wyniku przestępstwa, dowody okazały się fałszywe albo świadczeniobiorca świadomie wprowadził ZUS w błąd;
• 5 lat – jeśli wpłynęły nowe dowody (okoliczności) lub orzeczenie, na podstawie której ją wydano, zostało uchylone, zmienione lub stwierdzono jego nieważność;
• 3 lata – jeśli ZUS popełnił błąd.

Zasady tej nie stosuje się, jeżeli:

⇒ w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji osoba zainteresowana nabędzie prawo do świadczenia lub świadczenie w wyższej wysokości;

⇒ uchyleniu lub zmianie podlega decyzja o ustaleniu kapitału początkowego, który nie został uwzględniony do obliczania wysokości emerytury ustalonej prawomocną decyzją.

Czyli na korzyść ZUS zawsze może zmienić decyzje, na niekorzyść tylko w terminach wskazanych powyżej.

III. Czy ZUS może odstąpić od zmiany decyzji?

Tak, istnieje przepis, który pozwala ZUS odstąpić od zmiany decyzji, nawet jeśli wykrył swój błąd.

Zgodnie z art. 114 ust. 1g ustawy emerytalnej:

Organ rentowy ( ZUS) odstępuje od uchylenia lub zmiany decyzji, gdy przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego, jeżeli uchylenie lub zmiana decyzji wiązałyby się z nadmiernym obciążeniem dla osoby zainteresowanej, ze względu na jej sytuację osobistą lub materialną, wiek, stan zdrowia lub inne szczególne okoliczności.

Podsumowując, ZUS ma prawo, w ściśle określonych przypadkach i w terminie ograniczonym przez przepisy, zmienić na niekorzyść swoją decyzje. Emeryt może jednak spróbować powołać się jednak na trudną sytuację osobistą lub materialną, wiek, stan zdrowia lub inne szczególne okoliczności i wnosić od odstąpienie przez ZUS od zmiany decyzji.

Istotne jest też to, że ZUS może zmienić decyzję na przyszłość, jednak nie powinien dochodzić zwrotu nadpłaconych świadczeń.