Urlop rodzicielski dla ojca dziecka

Pamiętacie o tym, że od 26 kwietnia 2023 r. ojciec dziecka ma prawo do własnych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego?

Pisałam o tym w tym wpisie: https://e-prawopracy.pl/dluzszy-urlop-rodzicielski-od-26-kwietnia-2023r/

Już od prawie roku przepisy przejściowe i przepisy kodeksu pracy są stosowane, a ciągle pojawiają się pytania o to, czy ojciec dziecka ma prawo do urlopu rodzicielskiego, w tym przysługujących tylko ojcu 9 tygodni tego urlopu, kiedy matka dziecka jest nieubezpieczona.

Rozprawię się z tym w dzisiejszym wpisie.

I. Urlop rodzicielski dla ojca dziecka – Kodeks pracy

Podkreślam to raz jeszcze – począwszy od 26 kwietnia 2023 r. obowiązują nowe zasady udzielania urlopu rodzicielskiego.

W praktyce, oznacza to to, że pracownik-ojciec nabywa prawo do urlopu rodzicielskiego niezależnie od tego, czy matka dziecka podlegała ubezpieczeniu chorobowemu w chwili porodu, a także czy przebywała na urlopach macierzyńskim bądź rodzicielskim (pracownik), bądź pobierała zasiłek macierzyński w odpowiadających im okresach (przedsiębiorca, zleceniobiorca etc.).

Z prawa do urlopu rodzicielskiego może skorzystać osoba, która jest pracownikiem w dniu powstania uprawnienia, a więc w dniu porodu dziecka (bo urlop rodzicielski bądź zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego) można już pobierać nawet zaraz po urodzeniu dziecka (przed 26 kwietnia 2023 r. z urlopu rodzicielskiego można było korzystać dopiero po wykorzystaniu w pełnym wymiarze urlopu macierzyńskiego lub pobraniu zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu).

W rezultacie, jeśli matka dziecka, w dniu porodu, nie była ubezpieczona, nie nabyła prawa do urlopu macierzyńskiego lub samego zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu, to ojcu dziecka, który posiada status pracownika w dniu porodu, przysługuje prawo do urlopu rodzicielskiego (i zasiłku macierzyńskiego w tym okresie).

Podobnie, jeśli matka dziecka, w dniu porodu, nie była ubezpieczona, nie nabyła prawa do urlopu macierzyńskiego lub samego zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu, to ojcu dziecka, który jest ubezpieczony chorobowo z innego tytułu niż stosunek pracy w dniu porodu, również przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego (tylko pracownik może przebywać na urlopie rodzicielskim).

Pamiętajcie, że:

– taki sposób postępowania dotyczy dzieci urodzonych od 26 kwietnia 2023 r.,

– ojciec dziecka może wykorzystać maksymalnie 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego lub zasiłku macierzyńskiego za okres tego urlopu, a w ten limit wlicza się przysługujące tylko ojcu 9 tygodni urlopu rodzicielskiego.

W swoim komentarzu do ustawy zasiłkowej ZUS podaje taki przykład na potwierdzenie tego, że matka dziecka wcale nie musi być ubezpieczona, żeby ubezpieczony ojciec dziecka pobrał zasiłek macierzyński:

Dnia 15.09.2023 r. pracownikowi urodziło się dziecko. Matka dziecka nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu, pełni funkcję członka zarządu na podstawie powołania i z tego tytułu podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ojciec dziecka, który od kilku lat prowadzi działalność gospodarczą i podlega z tego tytułu ubezpieczeniu chorobowemu będzie miał prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w wymiarze 32 tygodni.

II.Urlop rodzicielski dla ojca dziecka – Przepisy przejściowe

Od 26 kwietnia 2023 r. każdemu pracownikowi – rodzicowi dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego i prawa tego nie można przenieść na drugiego pracownika – rodzica dziecka (art. 182^1a § 4 k.p.). Analogiczne uprawnienie przysługuje innym rodzicom niż pracownicy, którzy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu. Dotyczy to rodziców tych dzieci, które urodziły się od 26 kwietnia 2023 r.

Ustawa, która wprowadzała zmiany m.in. w kodeksie pracy, przewidziała tzw. przepisy przejściowy. To jeden z tych przepisów przejściowych mówi nam, kiedy rodzic dziecka urodzonego do 25 kwietnia 2023 r. włącznie ma prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego na wyłączność (najczęściej pytania o te 9 tygodni dotyczą ojców).

Wyjaśnić muszę, że według treści kodeksu pracy do 25 kwietnia 2023 r., prawo do urlopu rodzicielskiego było uzależnione od pozostawania przez matkę dziecka w zatrudnieniu bądź po prostu od podlegania ubezpieczeniu chorobowemu w dniu porodu. Urlop rodzicielski (zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego) przysługiwał po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego.

Zgodnie z art. 34 ustawy zmieniającej kodeks pracy, pracownik, który w okresie od 02.08.2022 r. do dnia 26.04.2023 r.:

– miał prawo do urlopu rodzicielskiego albo jego części lub

– korzystał z urlopu rodzicielskiego albo jego części udzielonego na podstawie przepisów kodeksu pracy w brzmieniu obowiązującym do 25 kwietnia 2023 r. włącznie,

ma prawo do skorzystania z urlopu rodzicielskiego w wymiarze obowiązującym od 26 kwietnia 2023 r., w tym ma prawo do wyłącznych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Do 25 kwietnia 2023 r. prawo do urlopu rodzicielskiego było uzależnione od tego, czy matka dziecka była ubezpieczona w chwili porodu. Jeśli nie była, bo była bezrobotna, bo była przedsiębiorcą niepodlegającą ubezpieczeniu chorobowemu etc., to pracownik-ojciec nie miał prawa do urlopu rodzicielskiego, a więc nie może skorzystać z prawa do dodatkowych 9 tygodni urlopu rodzicielskiego na podstawie przepisów przejściowych.

Takie same zasady dotyczą przedsiębiorców-ojców.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”shadow-down-left” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Kelly Sikkema on Unsplash