Wyobraźmy sobie sytuację, że pracodawca jako powód rozwiązania umowy o pracę na czas nieokreślony wskazał utratę zaufania do pracownika, wskazując przy tym zachowania pracownika, które do takiego stanu doprowadziły.

Czy i kiedy utrata zaufania może być przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie?

W jakich sytuacjach będzie to możliwe? A w jakich warto rozważyć złożenie odwołania od wypowiedzenia?

I. Nie tak łatwo rozwiązać umowę na czas nieokreślony – czyli obowiązek wskazania przyczyny wypowiedzenia

W przypadku umów na czas nieokreślony jednym z głównych warunków umożliwiających pracodawcy wypowiedzenie umowy o pracę jest podanie przyczyny wypowiedzenia.

Jest to dość duże ograniczenia, zważając iż takiego obowiązku pracodawca, nie ma w przypadku umów na okres próbny, czy umów na czas określony.

Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę może dotyczyć zarówno pracodawcy (np. zmiany organizacyjne, likwidacja zakładu pracy), jak i pracownika (np. niewywiązywanie się z obowiązków pracowniczych). Może być przez strony zawiniona lub niezawiniona.

Istotne jest to, że wypowiedzenie umowy o pracę stanowi zwykły sposób jej rozwiązania, tym samym przyczyna wypowiedzenia nie musi mieć szczególnej wagi czy nadzwyczajnej doniosłości.

Jednocześnie jednak, uznanie wypowiedzenia umowy za zwykły sposób rozwiązania stosunku pracy nie oznacza przyzwolenia na arbitralne, dowolne, nieuzasadnione lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wypowiedzenie umowy o pracę.

Bardzo ważny jest wymóg wskazania konkretnej i rzeczywistej przyczyny wypowiedzenia, która ma kluczowe znaczenie w ocenie słuszności i zgodności z prawem wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony.

To na tym skupiam się jako radca prawny, w przypadku gdy zwraca się do mnie Klient z zapytaniem czy wypowiedzenie wręczone mu przez pracodawcę jest uzasadnione, czy warto podejmować obronę przez wniesienie do sądu pracy odwołania od wypowiedzenia?

Wskazana przyczyn będzie też wyznacznikiem dla sądu rozpatrującego odwołanie od wypowiedzenia. To w granicach wskazanej przyczyny sąd będzie rozpatrywał zasadność wręczonego pracownikowi wypowiedzenia. Pracodawca nie może wykazywać zasadności wypowiedzenia o inne przyczyny aniżeli wskazane w oświadczeniu o wypowiedzeniu, choćby nawet te inne okoliczności uzasadniały wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę.

Przykładowo, podanie w piśmie pracodawcy wypowiadającym umowę o pracę zarzutu „niewłaściwe wywiązywanie się z obowiązków pracowniczych” lub „niespełnianie oczekiwań pracodawcy” nie stanowi wystarczająco konkretnego wskazania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę.

II. Czy utrata zaufania może być przyczyną wypowiedzenia?

Utrata zaufania może stanowić podstawę uzasadniającą dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę, jeżeli utrata zaufania wynika z obiektywnych okoliczności (tak m.in.:wyrok SN z dnia 11.01.2017 r., sygn. akt: I PK 25/16).

Istotne są przy tym przyczyny, które spowodowały utratę zaufania do pracownika. Innymi słowy, jeżeli przyczyny utraty zaufania do pracownika są prawdziwe, obiektywne i racjonalne, to mogą uzasadniać wypowiedzenie.

W piśmie zawierającym oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę niewystarczające jest wskazanie wyłącznie jako przyczyny wypowiedzenia „suchych” słów w postaci: „utrata zaufania”. Żeby wypowiedzenie było skuteczne i uzasadnione pracodawca musi wskazać okoliczności, które spowodowały utratę owego zaufania. Okoliczności te muszą być rzeczywiste i konkretne.

W wypadku wskazania przez pracodawcę jako przyczyny wypowiedzenia utraty zaufania spowodowanej zaistnieniem określonych zdarzeń, w pierwszej kolejności należy zatem ocenić, czy wskazane przez pracodawcę okoliczności mogły uzasadnić utratę zaufania do pracownika, a następnie pod warunkiem pozytywnego rozstrzygnięcia tej kwestii, czy utrata zaufania w tych okolicznościach uzasadnia dokonanie wypowiedzenia umowy o pracę.

Ocena, czy dana przyczyna uzasadnia wypowiedzenie nie może przy tym ograniczać się do oceny wyizolowanego zdarzenia lub zachowania.
Zasadność wypowiedzenia umowy o pracę powinna być bowiem rozważana z uwzględnieniem potrzeb pracodawcy i z poszanowaniem interesów pracownika sumiennie i starannie wykonującego obowiązki pracownicze.
Za ochroną pracownika mogą także przemawiać w konkretnych okolicznościach faktycznych zasady współżycia społecznego, kwalifikujące wypowiedzenie jako nadużycie prawa przez pracodawcę.

Przyczyna rozwiązania umowy o pracę powinna być bowiem rzeczywista, prawdziwa, konkretna oraz podana w sposób jasny i zrozumiały dla zatrudnionego.

III. Utrata zaufania jako fikcyjny powód wypowiedzenia

Często powód podany przez pracodawcę jako utrata zaufania nie jest powodem uzasadniającym wypowiedzenie umowy  o pracę.

Jeżeli uda się w postępowaniu sądowym udowodnić, iż podane przez pracodawcę przyczyny utraty zaufania nie są prawdziwe – odwołanie, złożone przez pracownika powinno zostać uwzględnione.

W przypadku rozważania złożenia odwołania można formułować następujące rodzaje roszczeń:

  1. w przypadku trwania okresu wypowiedzenia umowy można zażądać uznania wypowiedzenia za bezskuteczne,
  2. jeżeli umowa uległaby rozwiązaniu:

– o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach

albo

o odszkodowaniu – przy czym przepis art. 471 k.p. reguluje jego wysokość: odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Więcej na temat kiedy odwołać się od wypowiedzenia znajdziesz we wpisie:

Kiedy odwołać się od wypowiedzenia umowy o pracę?

icon
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: katarzyna@klemba.pl


Napisz komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Zaznaczone pola są obowiązkowe *