ZUS | Odpowiedzialność członków zarządu za składki ZUS

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKA ZARZĄDU ZA ZOBOWIĄZANIA SPÓŁKI KAPITAŁOWEJ

Dzisiaj przychodzę z tematem odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością bądź spółki akcyjnej za zobowiązania zusowskie tej spółki.

Wiąże się to oczywiście z możliwością prowadzenia przez ZUS egzekucji z majątku tego członka zarządu.

Jednak, czy istnieje możliwość uchylenia się od tej odpowiedzialności?

Piszę o tym poniżej.

I. ZUS i decyzja administracyjna o odpowiedzialności osoby trzeciej za składki ZUS 

Co do zasady to spółka kapitałowa odpowiada za swoje zaległości względem ZUS.

Jednak, przepisy dopuszczają ponoszenie odpowiedzialności przez osoby trzecie za zobowiązania spółek kapitałowych na zasadach opisanych w ustawy – Ordynacja podatkowa. Do tych przepisów odsyła również ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych.

Taką osobą trzecią jest członek zarządu spółki kapitałowej, co wynika z art. 116 ordynacji podatkowej. Najczęściej, w pracy, mam do czynienia z decyzjami wydawanymi wobec członków zarządu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.

Odpowiedzialność osób trzecich wymaga wydania decyzji administracyjnej przez organ administracji publicznej – w tym przypadku ZUS.

Nie istnieje obecnie żadna prawna możliwość odstąpienia od wydania tego rodzaju decyzji (wyrok NSA w Poznaniu z 5.09.2002 r., I SA/Po 3214/00). Oznacza to tyle, że organ administracji publicznej nie może wzywać osoby trzeciej ani prowadzić egzekucji z jej majątku zamiast ze spółki kapitałowej, jeśli wcześniej nie wydał decyzji administracyjnej.

Decyzja o odpowiedzialności członka zarządu wskazuje przede wszystkim płatnika składek, za którego odpowiedzialność ponosi osoba trzecia, czyli chodzi o określenie spółki kapitałowej.

Taka decyzja wskazuje też kwotę należności, za którą odpowiada dana osoba trzecia. Przypominam, że osoba trzecia odpowiada za zaległości wobec ZUS (najczęściej zaległości składkowe) i odsetki za zwłokę. ZUS powinien wskazać okres i wysokość należności (należności głównej i odsetek), którymi obciąża członka zarządu.

Co dla nas ważne, od decyzji administracyjnej członek zarządu może wnieść odwołanie.

Odwołanie wnosi się w formie pisemnej do właściwego sądu powszechnego (w tym przypadku sądu okręgowego) za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Na blogu już kilka lat temu zamieściłam podstawowy wzór odwołania od decyzji ZUS:

Wzór odwołania od decyzji ZUS wraz z praktycznym komentarzem

Możesz się nim posiłkować wnosząc odwołanie od decyzji o odpowiedzialności członka zarządu / osoby trzeciej.

II. Treść odwołania – przesłanki egzoneracyjne – czyli jakie przyczyny mogą zwolnić Cię z odpowiedzialności za składki ZUS

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki może być orzeczona wobec członka zarządu, który nie wykazał w toku postępowania administracyjnego, że wystąpiły po jego stronie przesłanki egzoneracyjne, czyli przesłanki wyłączające jego odpowiedzialność za zobowiązania spółki.

Członek zarządu nie poniesie odpowiedzialności za zobowiązania spółki kapitałowej, jeżeli:

1) wykaże, że:

1. 1. 1. we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne (w rozumieniu ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne) albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, o którym mowa w tej ustawie, albo
      2. zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;

2) wskaże mienie spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Te przesłanki wymienione zostały w art. 116 § 1 ordynacji podatkowej.

W toku postępowania administracyjnego toczącego się przed wydaniem decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej, jako strona postępowania, członek zarządu ma obowiązek wykazać istnienie jednej z okoliczności zwalniającej od odpowiedzialności z art. 116, o ile taka wystąpiła.

ZUS, niestety, nie ma obowiązku badania, że jedna z takich przesłanek wystąpiła.

Wynika to z licznych orzeczeń sądów administracyjnych, np.:

W unormowaniu zawartym w art. 116 § 1 i 2 o.p. określone zostały zarówno pozytywne przesłanki przeniesienia odpowiedzialności na członka zarządu spółki, jak i przesłanki negatywne, które przy orzekaniu o tej odpowiedzialności wystąpić nie mogą. O ile ciężar udowodnienia przesłanek pozytywnych spoczywa na organie podatkowym, o tyle w odniesieniu do przesłanek negatywnych ciężar dowodu spoczywa na podmiotach potencjalnie odpowiedzialnych, jako osobach trzecich (wyrok NSA z dnia 24 kwietnia 2018 r., II FSK 1044/16).

Jeśli więc członek zarządu podnosił w toku postępowania, że jedna z przesłanek egzoneracyjnych miała miejsce, a organ rentowy i tak orzekł o odpowiedzialności jako osoby trzeciej, zasadne może okazać się wniesienie odwołania.

W takim odwołaniu członek zarządu powinien dążyć do wykazania, że przesłanka wyłączająca jego odpowiedzialność w rzeczywistości wystąpiła.

III. Podsumowanie – odpowiedzialność członków zarządu za składki ZUS

O odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki kapitałowej można byłoby przygotować wiele wpisów. Są to też sądowo sprawy wielowątkowe i nie ukrywam, że często czasochłonne.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”shadow-down-left” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Tamara Gak on Unsplash