ZUS kwestionuje działalność gospodarczą – kiedy wygrasz sprawę z ZUS?

ZUS kwestionuje działalność gospodarczą – dlaczego i co wtedy zrobić?

Przedsiębiorcze osoby często zakładają własne działalności gospodarcze. Wiadomym jest, że prowadzenie działalności gospodarczej (jak i praca na etacie) może dawać również prawo do korzystania z zasiłku: chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego.

Zasiłek przysługuje osobom, które aktywnie prowadzą własną działalność gospodarczą i odprowadzają składkę chorobową (należy pamiętać, iż ubezpieczenie chorobowe w przypadku osób prowadzących działalność jest dobrowolne i można do niego przystąpić w dowolnym momencie prowadzenia działalności).

ZUS jednak ma prawo do weryfikowania, czy założona działalność gospodarcza jest faktycznie prowadzona, a tym samym czy z tego tytułu można pobierać świadczenia.

Dziś w artykule opiszę czemu się tak dzieje? jak obronić swoją działalność gospodarczą? Wskaże też fragmenty ostatnich uzasadnień wyroków Sądów, które wydały korzystne orzeczenie i zmieniły niekorzystne dla moich Klientek decyzje.

I. Czy ZUS naprawdę weryfikuje i kwestionuje działalności gospodarcze? 

ZUS jest mocno podejrzliwy wobec kobiet, które w okresie ciąży uaktywniają się i zakładają własne działalności. Takie kobiety często posądzane są o fikcyjne rozpoczynanie działalności aby mówiąc językiem ZUS – wyłudzić zasiłek chorobowy, macierzyński.

Zarówno w sytuacji, kiedy kobiety zakładają działalność w czasie ciąży jak i w przypadku zachorowania w krótkim okresie po otworzeniu działalności gospodarczej (to się zdarza i kobietom i mężczyznom) – ZUS przeprowadza bardzo często kontrolę owych działalności. Skontrolować ZUS może zanim wypłaci zasiłek lub nawet kilka lat po wypłacie zasiłków.

Zdarza się, że ZUS posądza wtedy o fikcyjność tej działalności, założenie jej tylko w celu uzyskania świadczeń. Oczywistym jest, że takie oskarżenia ze strony ZUS nie zawsze znajdują uzasadnienie. Jednakże, jeśli nie odniesiesz się do zarzutów tego typu – możesz nie otrzymać należnego Ci zasiłku chorobowego, macierzyńskiego.

Należy nadmienić, że zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach.

Oznacza to wprost, że nie ma w polskim ustawodawstwie żadnych przepisów zabraniających zakładania działalności gospodarczej kobiecie w ciąży. Jedyne co musi być spełnione, aby w późniejszym etapie uzyskać świadczenia z tytułu macierzyństwa jest to, że działalność gospodarcza nie może być założona dla pozoru, musi być faktycznie, aktywnie prowadzona.

II. Co w sytuacji kiedy do kontroli ZUS dojdzie?

Jak ZUS weryfikuje prowadzenie działalności?

ZUS listownie zawiadomi o wszczęciu postępowania wyjaśniającego, a następnie będzie prosił o odpowiedź na pytania w celu ustalenia czy działalność nie jest fikcyjna.

Jakich pytań można się spodziewać?

W poniżej wskazanym artykule znajdziesz przykładowe pytania jakie mogą się pojawić w sytuacji gdy ZUS będzie chciał podważyć Twoją działalność gospodarczą:

Prawo do zasiłku macierzyńskiego, kontrola ZUS

Dobrze jest już na etapie postępowania wyjaśniającego obszernie i konkretnie odpowiadać na zapytania ZUS. Przedstawienie szerokiego wachlarza dowodów faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej, może pozwolić Ci uniknąć konieczności składania odwołania od decyzji ZUS i prowadzenia następnie sporu z ZUSem, w sądzie.

Z całą stanowczością podkreślę, że najważniejsze są dowody potwierdzające ową działalność.

III. Kiedy ZUS uzna, że faktycznie prowadzisz działalność gospodarczą?

Należy pamiętać, że samo zarejestrowanie działalności oraz opłacanie składek nie wystarczy. Działalność musi być faktycznie, aktywnie prowadzona i musisz mieć dowody to potwierdzające.

W takim razie jak udowodnić że działalność nie została założona dla pozoru?

Wykazanie uzyskiwania przychodów w większości przypadków w zupełności wystarczy. Ważne jest aby świadczone przez Ciebie usługi nie były jedynie na rzecz osób bliskich – w takiej sytuacji ZUS na pewno potraktowałby to jako próba uwiarygodnienia fikcyjnej działalności.

Jeśli działalność nie przynosi przychodów – też nie można załamywać rąk i warto wykazać wszelkie starania, które miały doprowadzić do powstania przychodu z działalności gospodarczej.

Każdy doskonale wie, że nie każdy nowo otwarty „biznes” od razu generuje wielkie przychody. Jeśli udowodnisz poczynienie nakładów (zakup sprzętu, materiałów, produktów, wynajęcie lokalu itd.), wskażemy, że aktywnie poszukiwaliśmy klientów, poprzez przykładowo działania reklamowe to ZUS nie będzie miał powodów do podważenia takiej działalności.

IV. ZUS kwestionuje Twoją działalność gospodarczą – co zrobić? 

⇒ Odwołanie od decyzji ZUS!

Przede wszystkim – nie poddawać się. Jeśli ZUS kwestionuje Twoją działalność i wyda niekorzystną dla Ciebie decyzje, rozważ złożenie odwołania od decyzji ZUS.

Wiele osób było w podobnej sytuacji i dzięki zaangażowaniu i wytrwałości udawało im się postawić na swoim. Jeśli sami nie czujemy się na siłach – warto poprosić o pomoc profesjonalnego pełnomocnika. Ich doświadczenie może być nieocenione przy rozwiązywaniu takich spraw.

Istota sporu zazwyczaj sprowadza się do ustalenia czy osoba odwołująca się prowadzi działalność (czy nie jest ona pozorna) i czy z tytułu prowadzonej działalności podlega obowiązkowym ubezpieczeniom oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Aby uznać działalność za działalność gospodarczą (a co za tym idzie – udowodnić swoje prawo do pobierania zasiłku) należy udowodnić iż działalność posiada trzy, istotne cechy:

• zarobkowość
• zorganizowanie
• ciągłość

Brak którejkolwiek z nich uniemożliwia zakwalifikowania działalności jako działalności gospodarczej.

Najważniejszym więc, aby wygrać z ZUSem, będzie przedstawienie konkretnych dowodów oraz powołanie świadków, dzięki którym udowodnisz, że Twoja działalność była prowadzona w sposób zorganizowany, ciągły i w celu zarobkowym.

Cenne mogą okazać się wszystkie podpisane faktury, rachunki, zamówienia ale także dążenie do rozwijania własnej działalności (pozyskiwanie nowych klientów, zwiększanie zakresu prowadzonej działalności, podpisywanie kolejnych umów, realizowanie nowych zleceń).

V. Jak wygrać z ZUSem, który kwestionuje prowadzenie działalności? 

⇒ Orzeczenia Sądów w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej.

Poniżej przedstawię fragmenty dwóch korzystnych wyroków sprawie moich Klientek, które podjęły walkę z ZUSem, kwestionującym ich działalności gospodarcze.

Dokonując analizy uzasadnień wyroków, możemy najlepiej przekonać się na co uwagę zwraca Sąd.

1. Fragment uzasadnienia korzystnego wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie w sprawie w której ZUS kwestionował działalność gospodarczą:

⇒ Główny zarzut ZUS w stosunku do Klientki:

W ocenie organu (ZUSu) odwołująca podejmowała incydentalne działania nie mające uzasadnienia z punktu widzenia racjonalnego gospodarowania, nieopłacalne i pozostające w sprzeczności z regułami zyskowności.

Organ podkreślił. Że zgromadzone dowody w sprawie nie potwierdziły, że odwołująca wykonuje pozarolniczą działalność gospodarczą w sposób zorganizowany i ciągły od ……….  r.

⇒ Fragmenty uzasadnienia korzystnego wyroku:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

(…)

Dla uznania zatem określonej działalności za działalność gospodarczą konieczne jest łączne zaistnienie trzech jej cech funkcjonalnych, tj. zarobkowości, zorganizowania oraz ciągłości, a brak którejkolwiek z nich oznacza, że dana działalność nie może zostać zakwalifikowana jako działalność gospodarcza.

Przenosząc powyższe uregulowania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że zebrany materiał dowodowy, w tym zeznania powołanych świadków oraz samej odwołującej się pozwoliły na ustalenie, że odwołująca się jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i dobrowolnie chorobowemu od …… r.

Przede wszystkim podkreślić należy, że wyniki finansowe przedsiębiorstwa prowadzonego przez odwołująca zaprzeczają stawisku organu rentowego, że ubezpieczona utrzymuje się jedynie z zasiłków. Nadto szczególną uwagę sądu wzbudził niekwestionowany przez organ emerytalno- rentowy fakt dążenia odwołującej do rozwijania prowadzonej działalności, który przejawiał się nie tylko poszukiwaniem nowych klientów ale również zwiększaniem zakresu prowadzonej działalności i podpisywania umów oraz realizowania nowych zleceń. Omawiana okoliczność nie była w żaden sposób kwestionowana przez organ emerytalno- rentowy, co dodatkowo utrzymało sąd w przekonaniu o zasadności stanowiska odwołującej się.

Z zeznań świadków powołanych w niniejszej sprawie jednoznacznie wynika, że działalność odwołującej była w spornym okresie prowadzona w sposób ciągły, zorganizowany oraz w celu zarobkowym.

Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury za prowadzenie działalności gospodarczej uważa się działalność, która polega na tworzeniu odpowiednich warunków do jej wykonywania, oczekiwaniu na zamówienie, poszukiwaniu klientów, jak i na faktycznym wykonywaniu konkretnej pracy choćby w niewielkim rozmiarze.

Zgromadzony materiał dowodowy, w tym zeznania świadków jednoznacznie wykazały, że odwołująca podejmowała się prowadzenia działalności w coraz szerszym zakresie i jednocześnie prowadziła sklep internetowy. W ocenie Sądu fakt przebywania odwołującej się na zwolnieniach lekarskich związanych z chorobą czy też ciążą w żaden sposób nie może jej dyskwalifikować. Nie sposób również zgodzić się ze stanowiskiem organu rentowego by w sprawie wystąpiły jakiekolwiek przesłanki świadczące o tym, że działalność gospodarcza ubezpieczonej jest pozorna. (…)

2. Fragment uzasadnienia korzystnego wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie w której ZUS kwestionował działalność gospodarczą:

⇒ Główny zarzut ZUS w stosunku do Klientki:

Zakład Ubezpieczeń Społecznych powziął wątpliwości, czy biorąc pod uwagę historię przebiegu ubezpieczeń społecznych skarżącej, od dnia  ……. odwołująca faktycznie prowadziła działalność gospodarczą.

Na skutek kontroli płatnika pozwany ocenił, że zdarzenia gospodarcze ujawnione w zgromadzonej dokumentacji nie wskazują na wykonywanie działalności gospodarczej przez odwołującą w wymienionym okresie i potwierdzają jedynie intencję utrzymywania się w systemie ubezpieczeń społecznych w celu uzyskiwania wysokich świadczeń.

⇒ Fragmenty uzasadnienia korzystnego wyroku:

 (…) zdaniem Sądu działalność skarżącej w spornym okresie nie miała charakteru incydentalnego i stanowiła ciąg zdarzeń gospodarczych skutkujący uznaniem, że skarżąca w wymienionym okresie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym  i wypadkowemu od dnia ……. oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od tej daty.

Zgromadzony materiał dowodowy potwierdził, że odwołująca w spornym okresie prowadziła działalność gospodarczą. Wbrew ocenie ZUS jest to działalność wykonywana w sposób ciągły, zorganizowany, odpłatny  i zawodowy. Co więcej, na tle poczynionych ustaleń należało ocenić, że odwołująca w zakresie swojej aktywności zawodowej była i jest osobą kreatywną, pomysłową, którą wykazała zwłaszcza w momencie zmiany branży (…), co potwierdza jej chęci utrzymania ciągłości prowadzonej działalności gospodarczej. (….)

Dlatego też zdaniem Sądu w niniejszej  sprawie drugorzędne znaczenie miały kwestie podnoszone przez organ rentowy, które dotyczyły zadeklarowania przez odwołującą wysokiej podstawy wymiaru składek, czy wysokości uzyskiwanego przychodu z tytułu działalności w poszczególnych latach, skoro przedmiotem sporu była kwestia podlegania ubezpieczeniom z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

W orzecznictwie sądowym znane są poglądy podzielające wykonywanie przez kobietę w ciąży lub tuż po wykorzystaniu świadczeń rodzicielskich w związku z urodzeniem dziecka pozarolniczej działalności gospodarczej w celu uzyskania przez nią świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Jednakże podkreśla się, że w każdej sprawie wymagana jest indywidualna ocena poczynionych ustaleń faktycznych (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2016 r., III AUa 1603/15, LEX nr 2062000).

Prowadzenie działalności gospodarczej jest bowiem kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak działalność tę ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia ciążących na nim obowiązków z tą działalnością związanych, czy też nie. (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 września 2016 r., III AUa 55/16, Legalis, por. też uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 24 października 2019 r., III AUa 21/19, LEX nr 2781324).

(…)

Należy także wskazać, że nie może decydować o podleganiu, bądź też nie – do ubezpieczeń społecznych wyłącznie kryterium ustalenia przez odwołującą wysokiej podstawy wymiaru składek i pobieranie przez nią świadczeń w oparciu o tę podstawę. W ocenie sądu, organ rentowy miałby rację przyjmując te kryterium jako decydujące (co także akceptuje sąd w licznych stanach faktycznych w różnego rodzaju sprawach dotyczących ustalania podlegania do ubezpieczeń społecznych), ale jedynie wówczas, gdyby w postępowaniu sądowym wykazał, że rzeczywiście wyłącznym celem założenia, a następnie prowadzenia działalności gospodarczej przez odwołującą było pozorowanie jej prowadzenia właśnie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, naliczanych od ustalonej wysokiej podstawy wymiaru składek. Takiego jednak wniosku nie można wysnuć na podstawie poczynionych w sprawie ustaleń.            (…)

Jeśli zapoznałaś/eś się z artykułem i znalazłeś w nim informacje, które są dla Ciebie pocieszeniem, to znaczy, że naprawdę warto rozważyć złożenie odwołania od decyzji ZUS.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji, poszukujesz specjalisty od spraw z ZUS, napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Abdiel_Ant on Unsplash