Czym jest „ulga na start” i „mały ZUS”?

Dla niektórych pojęcia te brzmią tajemniczo, jednak nie jest to nic skomplikowanego. „Ulga na start” obowiązuje dopiero od 30 kwietnia 2018 r., a została wprowadzona w ramach Konstytucji biznesu.

Polega ona na tym, że przedsiębiorcy mogą zdecydować o niepodleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przez pierwsze 6 miesięcy.

Natomiast, o „małym ZUS-sie” słyszymy już od dawna, bo od ponad 10 lat. Jest to nic innego jak możliwość opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach.

Zarówno z „ulgi na start”, jak i „małego ZUS-u” mogą korzystać nowi przedsiębiorcy, czyli tacy, którzy dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą.

Z pewnością dzięki „uldze na start” i „małemu ZUS-owi” nowi przedsiębiorcy mają większe szanse na utrzymanie się na rynku, bowiem jak powszechnie wiadomo to właśnie ten pierwszy okres jest zwykle najcięższy dla przedsiębiorcy. To właśnie w tym okresie dodatkowe pieniądze są potrzebne najbardziej, gdyż, jak głosi odwieczna zasada, aby zyskać, trzeba najpierw zainwestować.

W dalszej części wpisu dowiecie się, na czym polegają oba rozwiązania, jaka zachodzi pomiędzy nimi relacja (bo oba skierowane są zasadniczo do nowych przedsiębiorców), a także jakie są plusy i minusy „ulgi na start”.

ULGA NA START

I. Ulga na start – gdzie znaleźć w przepisach?

O „uldze na start” można przeczytać w art. 18 ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Art. 18.

1. Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej.

2. Przedsiębiorca może zrezygnować z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, przez dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do przedsiębiorców spełniających warunki określone w art. 5a ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2017 r. poz. 2336 oraz z 2018 r. poz. 650).

II. Kto z ulgi na start może skorzystać?

Z ulgi może skorzystać:

  1. osoby fizyczne,
  2. które podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy albo po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia oraz
  3. nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Przedsiębiorcami, którzy mogą skorzystać z „ulgi na start” są osoby, które prowadzą działalność jednoosobową albo są wspólnikami spółek cywilnych. Jednak, z ulgi nie mogą skorzystać osoby, które podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Jak liczyć okres 60 miesięcy od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej?

Jeśli przedsiębiorca prowadził już działalność gospodarczą, ale zawiesił ją czy zamknął, a teraz wraca do jej prowadzenia, aby skorzystał z ulgi powinno minąć co najmniej 60 miesięcy od jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.

Wspomniane 60 kalendarzowych miesięcy należy liczyć wstecz (w tył) od miesiąca bezpośrednio poprzedzającego miesiąc, w którym rozpoczęto ponownie wykonywanie działalności.

III. Na czym dokładnie polega „ulga na start”?

Skoro już wiemy, kto może z ulgi skorzystać, to teraz wyjaśnię, na czym ona polega. Otóż, przez pierwsze 6 pełnych miesięcy kalendarzowychpocząwszy od faktycznego rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej (może być to data późniejsza od daty zarejestrowania działalności), przedsiębiorca może zdecydować, że chce się zwolnić od opłacania obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczneprzez okres wspomnianych 6 pełnych miesięcy.

Jak liczyć okres 6 miesięcy?

Odpowiedzi udzielił sam ZUS:

  • jeśli przedsiębiorca rozpocznie prowadzenie działalności 1 czerwca 2018 r. (np. będzie to dzień otwarcia sklepu odzieżowego) to czerwiec musi wliczyć w okres 6 miesięcy, czyli przedsiębiorca może korzystać z ulgi maksymalnie do 30 listopada 2018 r.
  • jeśli przedsiębiorca rozpocznie prowadzenie działalności 2 czerwca 2018 r. to czerwca nie wlicza się do puli 6 miesięcy, czyli przedsiębiorca może korzystać z ulgi maksymalnie do 31 grudnia 2018 r.

Ulga na start dotyczy wyłącznie obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne opłacanych w związku z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej, czyli składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Jeśli chodzi o ubezpieczenie chorobowe, osoba korzystająca z „ulgi na start” w ogóle mu nie podlega.

Dlaczego?

Po pierwsze, ubezpieczenie chorobowe dla przedsiębiorców jest dobrowolne, a po drugie, przedsiębiorcy mogą zadecydować o podleganiu ubezpieczeniu chorobowemu, dopiero jeśli podlegają ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu. Wniosek jest następujący: w razie skorzystania z ulgi nie są opłacane składki emerytalno-rentowe, czyli nie ma możliwości opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe.

Ponadto, przedsiębiorcy obligatoryjnie muszą opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ ubezpieczenia społeczne to nie to samo co ubezpieczenie zdrowotne.

„Ulga na start” jest uprawnieniem przedsiębiorcy. Oznacza to, że dany przedsiębiorca może w ogóle z ulgi nie skorzystać, a w razie skorzystania – może w każdym czasie może z niej dobrowolnie zrezygnować i zgłosić swoją działalność do ubezpieczenia społecznego.

IV. Jaka jest sytuacja przedsiębiorcy po wyczerpaniu „ulgi na start” bądź w razie rezygnacji z korzystania z ulgi przed upływem 6 miesięcy?

Przedsiębiorca, który po upływie 6-miesięcznego okresu zwolnienia lub w razie rezygnacji z ulgi, zdecyduje się na dalsze prowadzenie działalności gospodarczej, może korzystać właśnie z małego ZUS-u przez kolejne 24 miesiące kalendarzowe.

Zasygnalizuję tylko, że przesłanki uzasadniające skorzystanie z „małego ZUS-u” są praktycznie identyczne z tymi uprawniającymi do „ulgi na start”, dlatego, w razie upływu okresu 6 miesięcy zwolnienia bądź rezygnacji z ulgi, ZUS nie bada, czy przedsiębiorca spełnił warunki umożliwiające skorzystanie z „małego ZUS-u” (po prostu działalność jest kontynuowana).

Ważna informacja!

Po wyczerpaniu ulgi na start osoba prowadząca działalność może korzystać z małego ZUS-u przez okres kolejnych 24 miesięcy kalendarzowych, które liczy się od następnego dnia po upływie tych 6 miesięcy. Natomiast w razie rezygnacji przed upływem 6 miesięcy z ulgi, okres 24 miesięcy liczy się od dnia wskazanego we wniosku o objęcie ubezpieczeniami społecznymi.

W razie rezygnacji z „ulgi na start” przed upływem 6 miesięcy, nie można do niej powrócić/wznowić korzystania z niej(ustawodawca przewidział, że można z korzystania z ulgi tylko zrezygnować, a nie zawiesić, wstrzymać etc.). Można będzie z niej ponownie skorzystać po upływie co najmniej 60 miesięcy kalendarzowych od dnia ostatniego zawieszenia lub zakończenia działalności gospodarczej (czyli ponownie musza zostać spełnione warunki.

MAŁY ZUS

I. Mały ZUS – gdzie znaleźć w przepisach

O małym ZUS można przeczytać w art. 18a-18aa s.u.s.

Art. 18a. 1. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

  1. Przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które:

1) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

2) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

II. Kto może skorzystać z małego ZUS-u?

Mały ZUS stosuje się wyłącznie wobec osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą (w poszechnie używanym rozumieniu), co oznacza, że niestety takiej możliwości są pozbawieni artyści, twórcy, czy też osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu.

Ustawa przewiduje wyjątki, kiedy przedsiębiorca, mimo rozpoczęcia działalności gospodarczej, nie będzie uprawniony do skorzystania z możliwości płacenia ZUS na preferencyjnych warunkach:

⇒ jeśli przedsiębiorca prowadzi lub prowadził w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej jakąkolwiek pozarolniczą działalność

okres ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności, o którym mowa powyżej, należy liczyć od miesiąca bezpośrednio poprzedzającego miesiąc, w którym rozpoczęto wykonywanie działalności

lub

⇒ jeśli przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

ten wyjątek ma zapobiegać sytuacjom, w których pracodawcy zmuszaliby osoby do pracy na ich rzecz w ramach działalności gospodarczej, pomimo iż czynności danej osoby powinny być realizowane w ramach stosunku pracy.

Preferencyjne oskładkowanie nie obejmuje również osób, które współpracują z osobami rozpoczynającymi działalność, gdyż nie zostały one wskazane w przepisie określającym uprawnienia do małego ZUS-u.

Podobnie jest w przypadku „ulgi na start” – mimo że przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia od opłacania swoich składek, musi opłacać składki na normalnych zasadach za osoby współpracujące z nim.

Jak już wspomniałam, z takiego preferencyjnego ZUS-u mogą skorzystać osoby, które dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą, jeśli nie korzystają z „ulgi na start” – przez pierwsze 24 miesiące od rozpoczęcia wykonywania działalności (od daty jej zarejestrowania).

Przyjmuje się, że chodzi tu o pełne 24 miesiące kalendarzowe. Liczy się je w ten sam sposób, jaki pokazałam opisując „ulgę na start”.

III. Na czym polega ulga?

Przedsiębiorca może zadeklarować, że składki na ubezpieczenia społeczne będzie obliczał od kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia brutto, podczas gdy „standardowa” składka obliczana jest od zadeklarowanej kwoty, ale nie niższej niż 60% przeciętnego wynagrodzenia (2018 roku przeciętne wynagrodzenie wynosi 4443,00 zł).

Mały ZUS nie obejmuje jednak składki zdrowotnej– wszystkie osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, niezależnie od stażu jej prowadzenia, mają obowiązek uiścić ją w tej samej wysokości – 9% podstawy wymiaru.

Nie zapominajcie, że mały ZUS może także stanowić kontynuację po „uldze na start”.

Warto przy tym zaznaczyć, że w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej, wskazany 6-miesięczny termin nie ulega zawieszeniu.Oznacza to, że gdyby przedsiębiorca rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej i następnie zawiesił działalność to przez okres zawieszenia działalności termin 24 pierwszych miesięcy wciąż płynie (tak samo jest w przypadku „ulgi na start”)!

Przykładowo: Jan Kowalski zarejestrował działalność gospodarczą  związaną ze sprzedażą opon 5 maja 2018 r. (nie skorzystał z „ulgi na start”). Jeżeli ze względu na mały popyt postanowi zawiesić działalność gospodarczą po 3 miesiącach w sierpniu 2018 r., a wraz z nadejściem pierwszych śniegów w listopadzie 2018 r. odwiesi działalność to okres między sierpniem a listopadem wliczy się do 24 miesięcy.

Należy pamiętać, że również „mały ZUS” jest prawem przedsiębiorcyi w każdej chwili przedsiębiorca może zrezygnować z „małego ZUS”. Przedsiębiorca może także pominąć „ulgę na start” i od początku działalności korzystać z „małego ZUS” (nie jest możliwa odwrotna kolejność, o czym pisałam przy uldze).

Warto pamiętać, że opłacanie składek ZUS jest obowiązkowe– w przypadku braku zapłaty składek przedsiębiorca naraża się na możliwość nałożenia na niego kary grzywny w wysokości do 5.000,00 zł (art. 98 ustawy systemowej), gdyż popełnia wykroczenie.

IV. Plusy i minusy „ulgi na start” i „małego ZUSu”

Po opisaniu obu rozwiązań, kiedy mamy możliwość porównania warunków „ulgi na start” i „małego ZUS”, chciałabym zwrócić uwagę na podstawowe plusy i minusy ulgi.

Plusy:

  • z pewnością jest to czynnik zachęcający do założenia działalności gospodarczej,
  • nie jest obowiązkowy,
  • jego następstwem może być „mały ZUS” -> okres preferencji w opłacaniu składek może wynieść aż dwa i pół roku!

Minusy:

  • okres korzystania z „ulgi na start” nie będzie wliczany jako okres nieskładkowy do uprawnień emerytalnych, ponieważ nie jest to ani okres składkowy ani nieskładkowy także nie będzie uwzględniany przy ustalaniu prawa do emerytury,
  • przedsiębiorca w okresie ulgi nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu, wskutek czego w tym okresie ZUS nie wypłaci ani zasiłku chorobowego ani zasiłku macierzyńskiego,
  • dopiero po upływie 6 miesięcy, jeżeli przedsiębiorca będzie kontynuował działalność, będą opłacane składki na ubezpieczenie chorobowe i będzie liczony okres 90 dni uprawniający do zasiłku chorobowego.

PLANOWANE ZMIANY 

w preferencjach ZUS

26 czerwca 2018 r. rząd przyjął projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą na mniejszą skalę przygotowany przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, który następnie będzie rozpatrywany przez Parlament. Według doniesień medialnych zmienione przepisy zaczną obowiązywać już od 2019 r.

Na czym mają polegać proponowane zmiany?

Zmiana przepisów ma dotyczyć opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez przedsiębiorców. Przedsiębiorcy, których roczne przychody nie będą przekraczały trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, w kolejnym roku kalendarzowym będą mogły opłacać składki w wysokości proporcjonalnej do osiąganego przychodu.

Powyżej przytoczyłam tekst projektu ustawy.

Łatwiej będzie wytłumaczyć to w ten sposób:

jeśli w 2018 r. Twój roczny przychód jako przedsiębiorcy nie przekroczy 63.000,00 zł (2.100,00 zł – najniższe wynagrodzenie w 2018 r. x 30), a miesięcznie przeciętnie 5.250,00 zł (63.000,00 : 12 miesięcy kalendarzowych), w 2019 r. będziesz mógł opłacać składki zusowskie w niższej niż dotychczas wysokości.

Według projektu ustawy, ma zostać wprowadzony wzór, według którego przedsiębiorca spełniający powyższe warunki, samodzielnie obliczy podstawę wymiaru składek, od której będzie opłacał niższe składki.

Z wypowiedzi przedstawiciela Ministerstwa wynika, że składki mogą zostać obniżone nawet do 660 zł.

Największy minus tych proponowanych zmian jest fakt, że ustawodawca mówi o „przychodzie”, nie zaś o „dochodzie”, w sposób znaczny ograniczy to krąg osób, których mógłby ucieszyć ustawodawca tą zmianą.

Kto ma prawo do mniejszego ZUSu?

Ulga na start i mały ZUS.

Podsumowanie

Omówione rozwiązania pozwalają przedsiębiorcom wkraczającym na rynek opłacać składki w niższej wysokości. Zaoszczędzone w ten sposób pieniądze, mogą oni przeznaczyć na rozwój swojej działalności. Z tego względu należy oceniać je pozytywnie.

Z drugiej strony, należy poważnie zastanowić się, czy warto skorzystać z „ulgi na start”, bowiem w tym okresie ZUS nie wypłaci żadnego świadczenia ani w razie choroby, wypadku w drodze do i z pracy, wypadku przy pracy czy też w razie urodzenia dziecka.

Podobny skutek nie wystąpi w przypadku „małego ZUS-u” – w tym okresie przedsiębiorca musi opłacać składki na ubezpieczenia społeczne, a ewentualnie także na ubezpieczenie chorobowe, tyle że w niższej wysokości, a w konsekwencji świadczenia będą wypłacane, tyle że w niższej wysokości. 

icon
Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: katarzyna@klemba.pl

Napisz komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Zaznaczone pola są obowiązkowe *