ZUS | Przywrócenie prawa do renty – kiedy jest możliwe?

Częstym tematem, z którym na co dzień pracuję, jest przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Głównym powodem odmowy przyznania prawa do renty jest brak niezdolności do pracy, jaki stwierdzają lekarze orzecznicy ZUS.

Niewielu z Was zapewne wie, że ustawodawca przewidział rozwiązanie polegające na przywróceniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Dzięki niemu może zostać wznowiona wypłata uprzednio przyznanej renty.

Na czym dokładnie polega „przywrócenie prawa do renty”? O tym piszę poniżej.

I. Przywrócenie prawa do renty – podstawowe informacje

Przywrócenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy wynika z art. 61 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:

Prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy, z zastrzeżeniem art. 101a.

Przywrócenie prawa do renty jest więc możliwe:

⇒ jeżeli prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy najpierw zostało przyznane i ustało z powodu odzyskania przez świadczeniobiorcę zdolności do pracy, a następnie,

⇒ jeżeli dojdzie do ponownego powstania niezdolności do pracy w ciągu 18 miesięcy –

Przywrócenie prawa do renty oznacza, że ZUS ustali prawo do renty i wznowi wypłatę wcześniej przyznanej renty, nie badając już, czy zainteresowany spełnia przesłanki do przyznania renty.

Powyższy przepis ułatwia więc ubieganie się o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

II. Przywrócenie prawa do renty a przesłanki przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy

Co do zasady, aby uzyskać prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, osoba wnioskująca o to świadczenie musi spełnić następujące przesłanki:

– być niezdolną do pracy,

– posiadać wymagany przepisami okres składkowy i nieskładkowy,

– stać się niezdolną do pracy w okresach wymienionych w ustawie (np. w okresie zatrudnienia) lub w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

– nie mieć ustalonego prawa do emerytury ani nie spełniać warunków do jej przyznania.

Żeby doszło do przywrócenia prawa do renty, zainteresowany musi jedynie znowu stać się niezdolny do pracy. ZUS nie bada spełnienia pozostałych przesłanek, które wymieniłam wyżej.

Ma to znaczenie szczególnie w kontekście przesłanki powstania niezdolności do pracy w okresach wymienionych w ustawie lub w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Najczęściej jest, bowiem, tak, że ponowna niezdolność do pracy powstaje już po upływie wspomnianych 18 miesięcy od, przykładowo, ustania zatrudnienia.

Dla lepszego zrozumienia przepisu, podam jeszcze przykład:

Pani Anna otrzymała decyzję, na mocy której uzyskała prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 kwietnia 2020 r. do 31 marca 2021 r. Złożyła ona wniosek o rentę na kolejny okres, ale lekarz orzecznik ZUS stwierdził brak niezdolności do pracy. Pani Anna nie złożyła sprzeciwu od takiego orzeczenia.

Ubezpieczona złożyła jednak ponownie wniosek o rentę 1 kwietnia 2022 r. Lekarz orzecznik ZUS ustalił, że częściowa niezdolność do pracy istnieje od daty złożenia wniosku, tj. 1 kwietnia 2022 r. Nie minęło 18 miesięcy między ustaniem prawa do renty, czyli 31 marca 2021 r., a powstaniem niezdolności do pracy, którą datuje się na 1 kwietnia 2022 r.

Z tego powodu, ZUS wydał decyzję ustalającą prawo do renty na okres od 1 kwietnia 2022 r. do 31 marca 2023 r., nie badając innych przesłanek renty z tytułu niezdolności do pracy.

III. Niezdolność do pracy – kiedy musi ponownie powstać?

Do przywrócenia prawa do renty dojdzie, jeśli wcześniej prawo to ustało w następujących sytuacjach:

⇒ gdy lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS orzekną, że świadczeniobiorca nie jest niezdolny do pracy (m.in. w razie ubiegania się o przedłużenie renty na dalszy okres),

⇒ z powodu upływu okresu, na jaki renta była przyznana.

Żeby doszło do przywrócenia prawa do renty, niezdolność do pracy musi powstać ponownie w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty, czyli od:

– daty zakończenia okresu, na jaki przyznano prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy lub

– stwierdzenia, że w danym dniu odpadła przesłanka niezdolności do pracy.

O tym, czy wnioskodawca jest niezdolny do pracy i od jakiej daty decydują lekarze orzecznicy ZUS. Pamiętaj, że od niekorzystnego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS (np. jeśli lekarz orzecznik ZUS stwierdzi, że nie jesteś niezdolny do pracy) możesz wnieść sprzeciw, o którym pisałam w tym wpisie:

Sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS – Wzór wniosku wraz z komentarzem

Gdyby w podanym wyżej przykładzie niezdolność do pracy powstała, np. w październiku 2022 r., miałoby to miejsce po upływie 18 miesięcy. Żeby nabyć prawo do renty, trzeba już wykazać występowanie wszystkich przesłanek wskazanych powyżej

IV. Jak ubiegać się o przywrócenie prawa do renty?

Na pewno musisz złożyć wniosek – według mnie właściwy będzie wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (ZUS Rp-1a). Dodatkowo, razem z wnioskiem należy złożyć dokumenty potwierdzające istnienie prawa do renty, czyli, w praktyce, zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9 i inną dokumentację medyczną.

W odpowiedzi na wniosek, ZUS wyda decyzję administracyjną.

Jeśli dostaniesz decyzję odmowną (np. ZUS odmówi przywrócenia prawa do renty, ponieważ ustali, że niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania prawa do tego świadczenia), możesz wnieść odwołanie do sądu ubezpieczeń społecznych.

O odwołaniu od decyzji ZUS pisałam na blogu wielokrotnie – m.in. w tym wpisie, który znajdziesz tutaj.

5. Podsumowanie

Jak widzisz, ustawodawca przewidział rozwiązanie znacznie ułatwiające ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Niemniej, musisz mieć na uwadze, że przywrócenie prawa do renty jest uzależnione w szczególności od ponownego powstania niezdolności do pracy i od 18-miesięcznego terminu.

Gdybyś otrzymał odmowną decyzję w przedmiocie prawa do renty, rozważ możliwość wniesienia odwołania. Gdybyś napotkał problemy w analizie zasadności odwołania lub w przygotowaniu odwołania, napisz do mnie:

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli potrzebujesz porady prawnej, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Hush Naidoo Jade Photography on Unsplash