ZUS | Odpowiedzialność wspólników spółek osobowych ZUS

Dzisiaj zamieszczam wpis dotyczący mało „wdzięcznego” tematu jakim jest odpowiedzialność wspólników spółek osobowych wobec ZUS za zobowiązania tych spółek.

Przypomnę, że mam tu na myśli spółki jawną, partnerską, komandytową czy komandytowo-akcyjną.

Myślę, że każda osoba rozważająca zaangażowanie się w spółkę osobową powinna wiedzieć, czy i na jakich zasadach ponosi odpowiedzialność względem ZUS za zobowiązania publicznoprawne spółki osobowej.

I. Czy wspólnik spółki osobowej odpowiada za zobowiązania spółki wobec ZUS?

Z kodeksu spółek handlowych wynika, przykładowo, że wspólnicy spółki jawnej odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz z tą spółką.

Podobnie odpowiedzialność może zostać ukształtowana w spółce partnerskiej.

Tak czy inaczej, na gruncie ubezpieczeń społecznych, w zakresie odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki względem ZUS zastosowanie znajdują przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa.

Z ordynacji podatkowej wynika, że wspólnicy spółek osobowych (wspólnik spółki jawnej, partnerskiej, komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej) odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości spółki.

Wynika to z art. 115 § 1 ordynacji podatkowej:

Wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki.

Sam fakt pozostawania wspólnikiem spółki osobowej już skutkuje odpowiedzialnością za nieuregulowane płatności przez spółkę względem ZUS.

Art. 115 ordynacji podatkowej nie przewiduje żadnych innych przesłanek przypisania odpowiedzialności. Status wspólnika spółki osobowej jest równoznaczny z przypisaniem odpowiedzialności za zobowiązania spółki względem ZUS.

Oczywiście, żeby mogły zostać podjęte jakiekolwiek działania egzekucyjne względem wspólnika spółki osobowej, ZUS musi wydać decyzję o odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej jako osoby trzeciej.

Odpowiedzialność wspólnika ma charakter solidarny, co oznacza, że każdy wspólnik spółki osobowej ponosi łącznie ze spółką odpowiedzialność za nieuregulowane publicznoprawne zobowiązania spółki.

Decyzja o odpowiedzialności wspólnika za długi spółki może być więc wydana względem każdego wspólnika, a ZUS może prowadzić postępowanie egzekucyjne względem wszystkich wspólników łącznie lub od wybranych wspólników. Uregulowanie zobowiązania przez jednego ze wspólników zwalnia od tego zobowiązania pozostałych.

Odpowiedzialność ma również charakter subsydiarny w tym sensie, że egzekucja wobec wspólnika będzie mogła być podjęta dopiero w razie bezskuteczności (w całości lub w części) prowadzonego postępowania egzekucyjnego wobec spółki.

Jednak, sama decyzja o odpowiedzialności za zobowiązania spółki może zostać wydana wcześniej, czyli jeszcze zanim ZUS okaże się, że egzekucja prowadzone względem samej spółki jest bezskuteczna.

Zgodnie z wyrokiem SA w Szczecinie z dnia 19 stycznia 2015 r., III AUa 358/14

Art. 115 ordynacji podatkowej nie uzależnia wydania decyzji o odpowiedzialności osób trzecich od uprzedniego stwierdzenia bezskuteczności egzekucji podatnika. To art. 115 par. 1 ordynacji podatkowej ustanawia zasadę solidarnej odpowiedzialności wspólników oraz samej spółki i nie ustanawia jakiegokolwiek wymogu uzależnienia orzeczenia o odpowiedzialności wspólnika od wyniku egzekucji prowadzonej wobec spółki.

II. Za jakie zobowiązania odpowiada wspólnik?

Odpowiedzialność wspólnika obejmuje zaległości publicznoprawne wobec ZUS, tj. zaległości składkowe.

Wspólnik spółki osobowej odpowiada za zaległości spółki istniejące w okresie, w którym był wspólnikiem, niezależnie od tego, kiedy powstały te zaległości. Wystarczy więc posiadanie statusu wspólnika w okresie istnienia nieprzedawnionej zaległości składkowej, aby obciążyć odpowiedzialnością za nią wspólnika spółki osobowej.

Odpowiedzialność może ponieść również były wspólnik spółki osobowej, ale tylko za zobowiązania, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem. Jeśli więc termin płatności składek za pracowników upływał w okresie posiadania statusu wspólnika, a teraz już wspólnikiem nie jesteś, ZUS i tak może wydać względem Ciebie o odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

III. Czy wspólnik może się „uwolnić” od odpowiedzialności wobec ZUS?

Niestety – nie.

W przypadku spółek kapitałowych ordynacja podatkowa przewiduje tzw. przesłanki egzoneracyjne (mowa o nich w art. 116 ordynacji podatkowej). Są to okoliczności wyłączające odpowiedzialność wspólnika spółki kapitałowej. Jeśli wspólnik spółki kapitałowej udowodni, że jedna z takich okoliczności wystąpiła, przykładowo, w odpowiednim czasie złożono wniosek o ogłoszenie upadłości, nie będzie można obciążyć tego wspólnika odpowiedzialnością względem ZUS za zobowiązania spółki.

Jednak, ordynacja podatkowa nie przewiduje żadnych sytuacji pozwalających wspólnikowi spółki osobowej zwolnić się od odpowiedzialności względem ZUS.

Na pewno nie znajduje zastosowania art. 116 ordynacji podatkowej.

Znajduje to potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, przykładowo, w wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 9 września 2021 r., I SA/Rz 207/21:

W tym zakresie więc odnosi się do przesłanek wyłączenia solidarnej odpowiedzialności, wskazanych w art. 116 Ordynacji, który to przepis dotyczy solidarnej odpowiedzialności członka zarządu spółki kapitałowej. Nie znajduje więc on ani bezpośredniego, ani nawet pośredniego (w związku z odesłaniem do tego przepisu) zastosowania do odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej.

W konsekwencji, wspólnik spółki osobowej nie ma możliwości uchylenia się od odpowiedzialności.

Oczywiście, cały czas pozostaje możliwość wniesienia odwołania i powoływania się, przykładowo, na przedawnienie czy umorzenie zobowiązania względem ZUS bądź przedwczesność wydania decyzji o odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej.

IV. Odpowiedzialność ZUS wspólników spółek osobowych – podsumowanie.

Temat ponoszenia odpowiedzialności przez wspólnika spółki osobowej za zobowiązania publicznoprawne tej spółki jest niezwykle złożony. We wpisie jedynie zasygnalizowałam podstawowe kwestie.

Jeśli ZUS wydał względem Ciebie tego rodzaju decyzję i rozważasz wniesienie odwołania, napisz do mnie.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”shadow-down-left” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Bruno Kelzer on Unsplash