Umorzenie składek ZUS – kiedy jest możliwe?

Kiedy możliwe jest umorzenie składek ZUS?

Sytuacja w kraju i na świecie nie jest najlepsza, ogólnie mówiąc. Stan zadłużenia również się zwiększa. Brak optymizmu i perspektyw skłania coraz więcej z nas do postawienia sobie pytania jak wyjść ze spirali długów?

Dziś przedstawię kiedy możliwe jest umorzenie składek przez ZUS.

I. Umorzenie składek ZUS – kiedy jest możliwe?

Co do zasady zgodnie z art. 28 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że należności z tytułu składek mogą być umarzane tylko w przypadku ich całkowitej nieściągalności.

W tym miejscu wyjaśnię również, że „należności z tytułu składek” to składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata, nieopłacone w terminie, które mogą podlegać egzekucji administracyjnej.

Całkowita nieściągalność wskazana w tym przepisie musi mieć charakter trwały, nieprzemijający, gdy z okoliczności sprawy niezbicie wynika, iż nie ma żadnych szans na poprawę sytuacji finansowej dłużnika.

Pojęcie całkowitej nieściągalności również wskazane jest w ustawie i  zostało wskazanych osiem sytuacji składających się na to pojęcie:

1. dłużnik zmarł nie pozostawiając żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia i jednocześnie brak jest następców prawnych oraz nie ma możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie,
2. sąd oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika lub umorzył postępowanie upadłościowe z przyczyn, o których mowa w art. 13 i art. 361 pkt 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 498, z późn. zm.),
3. nastąpiło zaprzestanie prowadzenia działalności przy jednoczesnym braku majątku, z którego można egzekwować należności, małżonka, następców prawnych, możliwości przeniesienia odpowiedzialności na osoby trzecie,
4. nie nastąpiło zaspokojenie należności w zakończonym postępowaniu likwidacyjnym,
5. wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym,
6. nie nastąpiło zaspokojenie należności w umorzonym postępowaniu upadłościowym,
7. naczelnik urzędu skarbowego lub komornik sądowy stwierdził brak majątku, z którego można prowadzić egzekucję,
8. jest oczywiste, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwot przekraczających wydatki egzekucyjne.

Jak widzisz kryteria są wysokie i trudne do spełniania. Czy nie ma innego „ratunku”? Jest!

II. Umorzenie składek ZUS możliwe również w przypadku braku całkowitej nieściągalności 

Umorzenie składek ZUS jest też możliwe mimo niespełnienia tych „twardych” przesłanek wskazanych powyżej.

Umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ZUS może umorzyć takie należności z tytułu składek, jeżeli dłużnik wykaże, że ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny, w szczególności w przypadku:

– gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych,

– poniesienia strat materialnych w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia powodujących, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby pozbawić zobowiązanego możliwości dalszego prowadzenia działalności,

– przewlekłej choroby zobowiązanego lub konieczności sprawowania opieki nad przewlekle chorym członkiem rodziny, pozbawiającej zobowiązanego możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacenie należności.

Co ważne katalog przesłanek umożliwiających umorzenie jest otwarty. Należy jednak pamiętać, że ZUS nie może automatycznie przyznać preferencji bez szczegółowej oceny sytuacji finansowo-majątkowej dłużnika.

Dodatkowo przy umarzaniu składek, ZUS bardzo często posługuje się argumentem konieczności, uwzględniania interesu publicznego, a nie tylko interesu indywidualnego osoby wnioskującej o umorzenie.

W wyrokach sądów znajdziemy również doprecyzowanie tych przesłanek. I tak przykładowo:

⇒ przejściowe nieosiąganie dochodów z tytułu działalności gospodarczej nie może stanowić wystarczającej przesłanki do umorzenia składek. Sąd wskazał, że wnioskodawca ciągle prowadzi działalność gospodarczą i mimo że obecnie nie osiąga z tego tytułu dochodów, to w każdej chwili sytuacja ta może ulec zmianie.

⇒ za brakiem przyznania umorzenia przemawiać też może  w szczególności niekorzystanie z pomocy społecznej, która jest udzielana osobom znajdującym się w bardzo trudnej sytuacji materialnej.

III. Umorzenie składek ZUS – czy składki za pracowników są możliwe do umorzenia?

Tutaj jest krótka, odpowiedź – nie.

Możliwość umarzania składek ZUS finansowanych przez pracowników została bezwzględnie wyłączona.

Pracodawcy w ogóle nie przysługuje prawo domagania się ich umorzenia, bo to nie on, a ubezpieczony – pracownik  poniósł rzeczywisty ciężar finansowy tych składek.

Pracodawca – płatnik jest jedynie pośrednikiem, który odprowadza składki do ZUS, a zatrzymanie tych składek lub rozporządzenie nimi stanowi naruszenie przepisów prawa.

Nie ma więc podstaw prawnych do merytorycznego rozpoznania wniosku pracodawcy o umorzenie składek ZUS za pracowników, zleceniobiorców.

Można jednak dalej wnosić o umorzenie zadłużenia składkowego, w tym odsetek czy kosztów.

IV. Umorzenie składek ZUS – podsumowanie 

Jak widzisz nie jest łatwo o umorzenie składek ZUS.

W wielu przypadkach najpierw osoba zadłużona rozpatruje czy składki, które dochodzi ZUS nie są przedawnione, jeśli nie – rozważa wniosek o umorzenie należności na rzecz ZUS, następnie rozważa wniosek o rozłożenie zadłużenia na raty. 

Rozważ też pomiędzy tymi krokami, czy nie kwalifikujesz się do możliwości złożenia wniosku o upadłość konsumencką.

Dobrze jest wszak –  rozważyć wszystkie możliwości.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji, szukasz prawnika do walki z ZUS napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by JOHN TOWNER on Unsplash