Kiedy ZUS podważa wysokość wynagrodzenia – czy można wygrać z ZUS?

Kiedy ZUS podważa wysokość wynagrodzenia… – czy można wygrać sprawę w sądzie?

Od razu odpowiem – tak, pracownik może osiągnąć sukces w postępowaniu przeciwko ZUS, który podważał wysokość jego wynagrodzenia, ale o tym napiszę później.

Na blogu już kilkakrotnie pisałam o tym, czy ZUS może kwestionować wysokość wynagrodzenia i czym to ZUS uzasadnia.

⇒ W dzisiejszym wpisie odpowiem na pytanie, czy zaszły zmiany w tym temacie?

⇒ Czy ZUS faktycznie ma uprawnienia do kwestionowania wysokości wynagrodzenia?

⇒ I wreszcie, czy pracownik ma szansę wygrać walkę z ZUS?

I. Dlaczego ponownie rozważamy temat możliwości podważania wysokości wynagrodzenia przez ZUS?

W jednej ze spraw Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych skierował do Trybunału Konstytucyjnego pytanie prawne, tłumacząc na prosty język, w przedmiocie tego, czy przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowią podstawę dla organu ZUS do weryfikowania/kwestionowania wysokości wynagrodzenia określonej w umowie o pracę, która to w następstwie wpływa na wysokość świadczeń z ubezpieczenia chorobowego mimo istnienia ważnej umowy o pracę i opłacania składek z tytułu ubezpieczeń społecznych i czy jest to zgodne z Konstytucją RP

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są zgodne z Konstytucją RP (wyrok TK z dnia 29 listopada 2017 r., P 9/15)

Tym samym, Trybunał Konstytucyjny potwierdził możliwość kwestionowania wysokości wynagrodzeń przez ZUS. Od razu jednak powiem, że to nie przekreśla Twoich szans w sporze z ZUS w przypadku kwestionowania wysokości wynagrodzenia, rozwinę tą myśl później. 

Jak swoją decyzję uzasadnił Trybunał?

⇒ Mimo że pracodawca i pracownik mogą swobodnie ustalać wysokość wynagrodzenia, wysokość ta może i powinna podlegać weryfikacji z uwagi na publicznoprawny charakter stosunku ubezpieczeniowego (faktycznie wynagrodzenie stanowi podstawę wymiaru składek i w oparciu o to obliczana jest następnie np. wysokość zasiłku macierzyńskiego). Według Trybunału nie budzi wątpliwości interes prawny państwa, w tym wypadku reprezentowanego przez ZUS, w zapobieżeniu różnorakim próbom wyłudzenia świadczeń nienależnych albo zawyżonych, dlatego ZUS może podważać poszczególne elementy stosunku pracy, przykładowo, w sytuacji, w której pracownikowi – zgodnie z umową – przysługuje wynagrodzenie w wysokości na przykład 8 tys. zł, a jego realne wynagrodzenie wynosi na przykład 3.000 zł

⇒ Trybunał podkreśla, że ZUS nie ustala wysokości wynagrodzenia arbitralnie, w sposób oderwany od jakichkolwiek kryteriów uzasadniających jego decyzję: Jak już wspomniano, ZUS, a następnie sądy, ustalają – najpierw w postępowaniu wyjaśniającym, a w razie wniesienia odwołania, w postępowaniu sądowym – płacę realną, odpowiadającą kryteriom wskazanym w art. 78 § 1 k.p.(odpowiadającą rodzajowi pracy, kwalifikacjom pracownika, ilości i jakości świadczonej pracy),nie zaś jakąś arbitralnie określoną płacę „właściwą”.

⇒ Trybunał wskazuje także, że zarówno pracownik, jak i pracodawca, mają wpływ na decyzję ZUS, bowiem biorą udział w postępowaniu wyjaśniającym bądź ewentualnie w postępowaniu sądowym – wówczas można „bronić” ustalonego przez wynagrodzenia, czyli uzasadniać, dlaczego jego wysokość jest taka, a nie inna.

⇒ Trybunał podkreśla, że ZUS nie pozbawia ubezpieczonego (pracownika)świadczenia, lecz „urealnia” je do wartości adekwatnej do wynagrodzenia spełniającego warunki określone w art. 78 § 1 k.p.

Wiem, że spory z ZUSem byłyby łatwiejsze gdyby Trybunał wydał inne orzeczenia jednakże nie można też nie zgodzić z takim uzasadnieniem i wyrokiem Trybunału.

W przypadku jeśli Twoje wynagrodzenie jest rynkowe, uzasadnione i odpowiada wartości Twojej pracy mimo orzeczenia Trybunału, masz nadal duże szanse uzyskać korzystne orzeczenie Sądu w przypadku odwołania się od decyzji ZUS, niekorzystnej dla Ciebie.

Większość ze wskazanych przez Trybunał argumentów pozwoli Ci też wygrać sprawę z ZUS w przypadku kwestionowana wysokości wynagrodzenia.

II.  Czy ubezpieczony ma szansę na sukces w sądzie w sporze z ZUS?

Przejdę zapewne do najbardziej interesującego fragmentu dzisiejszego wpisu.

Opiszę sprawę mojego Klienta.

Pan A prowadził własną działalność gospodarczą. Z uwagi na problemy zdrowotne jego ojca prowadzącego również działalność gospodarczą, pan A został zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w firmie swojego ojca z wynagrodzeniem w wysokości oscylującej w granicach kwoty 9000 brutto. Po kilku miesiącach od zawarcia umowy, Pan A pobierał zasiłek chorobowy i świadczenie rehabilitacyjne z uwagi na niezdolność do pracy z powodu choroby. W wyniku kontroli przeprowadzonej w firmie ojca, organ rentowy obniżył wynagrodzenie pana A do kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstwa kwoty oscylującej w wysokości ponad 3.500 zł brutto.

Oczywiście Klient nie zgadzał się z decyzją ZUS i zdecydował się złożyć odwołanie od decyzji organu rentowego.

Z uzasadnienie decyzji organu rentowego, w wielkim uproszczeniu, wynikało, że wynagrodzenie zostało obniżone, ponieważ ustalenie wynagrodzenia w umowie o pracę w wysokości ponad 9000 zł uzasadnione jest jedynie podjęciem pracy w firmie należącej do ojca pana A w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego związanych ze złym stanem zdrowia pana A.

Sąd Okręgowy przyznał rację organowi rentowemu i oddalił odwołanie.

Pan A nie poddał się i złożył apelację.

Sąd Apelacyjny uwzględnił naszą apelację, zmienił wyrok Sądu Okręgowego i decyzję organu rentowego, czyli ustalił, że podstawa wymiaru składek wynosi ustalone przez strony wynagrodzenie w wysokości ponad 9000 zł brutto. Sąd Apelacyjny uznał, że wynagrodzenie wcale nie było celowo zawyżone.

Powstaje pytanie – jakich argumentów użyć, aby przekonać sądy, że wynagrodzenie jest ustalone w sposób prawidłowy?

III. Jak wygrać z ZUS w przypadku kwestionowania wysokości wynagrodzenia określonego w umowie o pracę?

⇒ należy udokumentować kwalifikacje i doświadczenie zawodowe pracownika (pan A miał długoletnie doświadczenie w prowadzeniu działalności gospodarczej w dziedzinie handlu, co było przydatne do wykonywania zadań w firmie ojca),

⇒  należy wyjaśnić, na czym polegają obowiązki służbowe i dlaczego uzasadniają wypłatę wynagrodzenia w umówionej wysokości (pan A poszukiwał klientów i zawierał umowy najmu/dzierżawy nieruchomości, co w zasadzie jest pracą 24h na dobę),

⇒  warto powołać się na sukcesy pracownika (pan A w okresie 4-miesięcznej pracy zawarł kilka zyskownych umów),

⇒ zawsze warto udokumentować, że umówione wynagrodzenie nie odbiega od wynagrodzeń innych pracowników zatrudnionych u tego samego pracodawcy, jak też, że nie odbiega od wysokości wynagrodzeń w innych przedsiębiorstwach w tej samej branży,

⇒  dobrze jest wykazać, że pracodawcę zwyczajnie stać na pracownika (chodzi o sytuację, w której w przedsiębiorstwo osiąga straty, a równocześnie zatrudnia osobę za wynagrodzeniem np. na poziomie 10.000 zł – taka okoliczność tylko przemawia na korzyść organu rentowego).

Jak wcześniej wspomniałam, organ rentowy kwestionował również podjęcie pracy w rodzinnym przedsiębiorstwie.

Zarówno ja (dałam wyraz swojemu stanowisku w artykule, który znajdziesz tutaj) jak i Sąd Apelacyjny prezentuje zupełnie inne stanowisko w tym zakresie.

Według Sądu Apelacyjnego naturalnym posunięciem było zatrudnienie pana A przez jego ojca. Przemawia za tym przede wszystkim zaufanie do osoby najbliższej, którego z pewnością nie ma pracodawca do nowo zatrudnionego pracownika, a także wiedza, na czym polega działalność firmy (niweluje to przecież konieczność wdrażania się w nowe obowiązki).

Korzystny wyrok dla Klienta nie jest odosobnionym przypadkiem i zapadł  oczywiście już po opisywanym orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego.

Mam nadzieję, że dzisiejszy wpis okazał się pomocny pokazał Ci, że jeśli nie zgadzasz się z decyzją ZUS to warto zdecydować się na złożenie odwołania od decyzji ZUS, warto też walczyć do końca i warto też rozważyć skorzystanie z pomocy pełnomocnika doświadczonego w sporach z ZUS.

Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji, pomocy prawnej, chcesz złożyć odwołanie od decyzji ZUS napisz do mnie na adres: [email protected]