Ciąża a termin wniesienia odwołania od wypowiedzenia | Porada prawo pracy

Ostatnio na blogu publikowałam mniej treści na temat prawa pracy.

Dzisiaj przygotowałam wpis na temat ochrony stosunku pracy w związku z ciążą i uchwały Sądu Najwyższego wydanej w tym temacie.

Z dzisiejszego wpisu dowiesz się:

1. Jakiej ochronie podlega pracownica w ciąży?
2. W jakim terminie wnosi się odwołanie do sądu pracy?
3. Czego dotyczy uchwała Sądu Najwyższego z 17 października 2014 r.?

Zaczynamy!

I. Zakaz zwolnienia pracownicy w ciąży

Myślę, że już wiedzą powszechną jest to, że pracownicy w ciąży nie można zwolnić.

(Artykuł na ten temat był publikowany na blogu już ponad 10 lat temu, znajdziesz go tutaj.)

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży.

Ochrona pracownicy w ciąży polega na zakazie:

– wypowiadania umowy o pracę (składania oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia) i

– rozwiązania już wypowiedzianej umowy o pracę (z upływem okresu wypowiedzenia).

Przyjmuje się, że jeżeli w dacie składania przez pracodawcę oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę albo w dacie rozwiązania się umowy o pracę (po upływie okresu wypowiedzenia) pracownica była w ciąży to pracodawca powinien cofnąć takie oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Obowiązuje to nawet wtedy, gdy pracownica dowiedziała się o ciąży już po upływie okresu wypowiedzenia.

Jeśli pracodawca nie cofnie takiego oświadczenia, pracownica może wnieść odwołanie do sądu pracy domagając się odszkodowania albo przywrócenia do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy.

Ciąża to taka przyczyna formalna wykluczająca możliwość wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę.

Wypowiedzenie bądź też rozwiązanie umowy o pracę w okresie ciąży jest sprzeczne z przepisami i na tej podstawie można oprzeć odwołanie do sądu pracy.

II. Odwołanie do sądu pracy

Termin na wniesienie odwołania wynosi 21 dni od doręczenia pracownicy oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia.

Wynika to z art. 264 § 1  k.p.:

Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę wnosi się do sądu pracy w ciągu 21 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego umowę o pracę.

⇒ Wyobraźmy sobie jednak taką sytuację:

Masz zawartą umowę na czas nieokreślony. Jesteś w ciąży. Poinformowałaś o tym pracodawcę. Pracodawca i tak wręcza Ci wypowiedzenie umowy podając jako powód niestaranne wykonywanie powierzonych obowiązków pracowniczych.

Pracodawca w ogóle nie powinien wypowiadać umowy o pracę. Takie wypowiedzenie jest wadliwe. Masz prawo wnieść odwołanie do sądu pracy w ciągu 21 dni licząc od dnia, w którym otrzymałaś oświadczenie o wypowiedzeniu (w praktyce 21 dni liczy się od dnia następnego po dniu, w którym takie oświadczenie otrzymałaś).

⇒ Teraz wyobraźmy sobie inną sytuację:

Masz zawartą umowę na czas nieokreślony. Pracodawca wręcza Ci wypowiedzenie umowy podając jako powód niestaranne wykonywanie powierzonych obowiązków pracowniczych (28 października 2024). Nie odwołujesz się od wypowiedzenia. Umowa rozwiązuje się po upływie 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia (30 listopada 2024). Po kilku dniach od ustania stosunku pracy dowiadujesz się, że jesteś w 2. miesiącu ciąży (4 grudnia 2024). Oznacza to, że umowa o pracę rozwiązała się, kiedy byłaś w ciąży.

Po pierwsze, powinnaś poinformować o tym fakcie pracodawcę. Po drugie, jeśli pracodawca nie cofnie oświadczenia o wypowiedzeniu, pozostaje Ci droga sądowa.

W jakim terminie możesz wnieść odwołanie do sądu pracy?

Przypominam, że z kodeksu racy wynika, że termin na wniesienie odwołania to 21 dni od doręczenia wypowiedzenia. Taki termin, w podanym wyżej przykładzie, minął zanim zakończył się okres wypowiedzenia (18 listopada 2024).

Odpowiedź na to pytanie wypracowało orzecznictwo. Jeżeli po upływie 21-dniowego terminu do wniesienia odwołania pracownica dowiedziała się o ciąży, ten termin do wniesienia odwołania od wypowiedzenia (z powołaniem się na wadliwe wypowiedzenie z powodu stanu ciąży) biegnie na nowo od chwili dowiedzenia się o ciąży.

W podanym przykładzie, termin 21 dni liczymy od 4 grudnia 2024 r.

III. Odwołanie do sądu pracy a uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2024 r. III PZP 1/24

W tym temacie Sąd Najwyższy wydał niedawno uchwałę o następującej treści:

Ujawnienie w toku postępowania sądowego w sprawie z odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę nowej okoliczności, jaką jest ciąża pracownicy w okresie biegnącego wypowiedzenia, nie stanowi zmiany powództwa i dlatego nie jest ograniczone terminem z art. 264 § 1 k.p.

Jakiej sytuacji dotyczy ta uchwała i jakie są jej skutki?

Już wyjaśniam.

Wyobraźmy sobie taką sytuację: Masz zawartą umowę na czas nieokreślony. Pracodawca wręcza Ci wypowiedzenie umowy podając jako powód niestaranne wykonywanie powierzonych obowiązków pracowniczych (28 października 2024). Odwołujesz się od wypowiedzenia. W odwołaniu kwestionujesz podaną przyczynę wypowiedzenia – argumentujesz, że nieprawdą jest, że pracowałaś nieprawidłowo.

Okazało się, że w okresie wypowiedzenia zaszłaś w ciążę. Do tej okoliczności w ogóle nie odniosłaś się w odwołaniu i nie poinformowałaś o niej pracodawcy.

O ciąży poinformowałaś dopiero w trakcie postępowania sądowego, już po urodzeniu dziecka, a nie w ciągu 21 dni od dowiedzenia się o ciąży.

Czy jest to dopuszczalne?

Tak. W świetle uchwały Sądu Najwyższego, jeśli w 21-dniowym terminie wniosłaś odwołanie do sądu pracy z powołaniem na okoliczności inne niż ciąża, to następnie, po upływie tego terminu, możesz o ciąży poinformować w dowolnym momencie w toku postępowania sądowego.

Co więcej, sąd pracy może uwzględnić odwołanie właśnie opierając się na fakcie wypowiedzenia umowy bądź rozwiązania umowy o pracę w okresie ciąży, ponieważ wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy w okresie ciąży było nieprawidłowe z przyczyn formalnych, nawet jeśli uzna, że przyczyna wypowiedzenia była uzasadniona (np. faktycznie wystąpiło niestaranne wykonywanie pracy).

Jeśli poszukuje prawnika do prawa pracy, pamiętaj proszę, że możesz do nas śmiało napisać. 

Udzielamy porad prawnych z zakresu prawa pracy, prowadzimy sprawy pracownicze w sądach pracy. Wspieramy i doradzamy.