ZUS | Umorzenie należności z tytułu składek – Sąd po stronie przedsiębiorcy

Czas epidemii nie sprzyja większości przedsiębiorcom. O rozwiązaniach wprowadzanych kolejnymi tarczami antykryzysowymi można zapoznać się w zakładce „Koronawirus”.

Niemniej, przedsiębiorcy sięgają również po ulgę w postaci zwykłego umorzenia należności z tytułu składek, do której przychylnie ZUS bardzo rzadko się odnosi.

We wpisie przychodzę, jednak, z dobrą wiadomością.

I. Kiedy przedsiębiorca może ubiegać się o umorzenie należności z tytułu składek?

O przesłankach umorzenia należności z tytułu składek możesz poczytać w tym wpisie:

Umorzenie składek ZUS – kiedy jest możliwe?

Należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne mogą być umarzane w przypadku całkowitej nieściągalności tych składek oraz w uzasadnionych przypadkach – w przypadku braku ich całkowitej nieściągalności.

Przypomnę, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarski, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, należności z tytułu składek ubezpieczonych będących równocześnie płatnikami składek na te ubezpieczenia mogą być w uzasadnionych przypadkach umarzane pomimo braku ich całkowitej nieściągalności wtedy, gdy ze względu na stan majątkowy i sytuację rodzinną ubezpieczony/płatnik składek (np. przedsiębiorca) nie jest w stanie opłacić tych należności, ponieważ pociągnęłoby to zbyt ciężkie skutki dla zobowiązanego i jego rodziny, w szczególności w przypadku:

⇒ gdy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych,

⇒ poniesienia strat materialnych w wyniku klęski żywiołowej lub innego nadzwyczajnego zdarzenia powodujących, że opłacenie należności z tytułu składek mogłoby pozbawić zobowiązanego możliwości dalszego prowadzenia działalności,

⇒ przewlekłej choroby zobowiązanego lub konieczności sprawowania opieki nad przewlekle chorym członkiem rodziny, pozbawiającej zobowiązanego możliwości uzyskiwania dochodu umożliwiającego opłacenie należności.

Wnioski oparte na jednej z ww. podstaw spotykają się, nie ma co ukrywać, najczęściej z odmowną decyzją ZUS. Po negatywnym załatwieniu przez ZUS wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, przedsiębiorca może wnieść skargę do sądu administracyjnego.

II. Umorzenie składek ZUS – korzystne stanowisko WSA w Łodzi

W odniesieniu do takiej właśnie skargi orzekał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi. WSA w Łodzi wydał orzeczenie korzystne dla przedsiębiorcy.

O umorzenie należności z tytułu składek ubiegała się przedsiębiorczyni prowadząca działalność gospodarczą w branży fryzjersko – kosmetycznej. Przedsiębiorczyni uzasadniała wniosek tym, że wskutek epidemii, nie dość, że straciła klientów, to i wymogi sanitarne wymagają zwiększonych wydatków. W ocenie wnioskodawczyni, epidemia powinna zostać uznana za zdarzenie nadzwyczajne. Oczywiście, ZUS nie uznał ww. argumentów.

WSA w Łodzi było innego zdania. WSA w Łodzi wskazał, że na pewno nie zachodzi przypadek całkowitej nieściągalności.

Jednak, do umorzenia może dojść przecież także wtedy, gdy brak jest całkowitej nieściągalności, jeśli zachodzi ku temu „uzasadniony przypadek”. Uszczegóławia to rozporządzenie, do którego odwołałam się wyżej.

Sąd podkreślił, że, zgodnie z rozporządzeniem, ZUS powinien zawsze ocenić, czy zachodzi uzasadniony przypadek i jednocześnie niebezpieczeństwo powstania zbyt ciężkich skutków dla zobowiązanego i jego rodziny po ewentualnym opłaceniu należności z tytułu składek. ZUS nie przeprowadził takiej analizy:

Jednakże w ocenie sądu organ administracji nie dokonał prawidłowej oceny zebranego materiału dowodowego, a wyciągnięte wnioski nie uwzględniają przedstawionego wyżej rozumienia przepisów prawa materialnego – § 3 ust. 1 rozporządzenia z dnia 31 lipca 2003 roku. Jeszcze raz podkreślić należy, że zawarte w nim wyliczenie jest wyliczeniem przykładowym, zaś katalog ważnych przyczyn jest otwarty.

Nie może umknąć z pola widzenia, że z dyspozycji art. 28 ust. 3a u.s.u.s. wynika, iż należności mogą być umarzane w uzasadnionych przypadkach. Organ realizując dyrektywę wynikającą z tego przepisu i badając, czy w konkretnej sprawie „uzasadniony przypadek” występuje, powinien przeanalizować wszystkie okoliczności sprawy.

Sąd podkreślił, że epidemia bezspornie wywiera negatywny wpływ na działalność gospodarczą, szczególnie prowadzoną w branży fryzjersko – kosmetycznej. Jak dobrze wiemy, przedsiębiorcy z tej branży zostali dotknięci długotrwałymi ograniczeniami w prowadzeniu działalności od początku epidemii.

Oto dalszy fragment uzasadnienia wyroku:

Organ realizując dyrektywę wynikającą z tego przepisu i badając, czy w konkretnej sprawie „uzasadniony przypadek” występuje, powinien przeanalizować wszystkie okoliczności sprawy. Bez wątpienia za taką okoliczność uznana może być wywierająca negatywny wpływ na działalność gospodarcza skarżącej pandemia korona wirusa. Branża, w której działa skarżąca została szczególnie dotknięta nałożonymi przez rząd obostrzeniami, a sam fakt że przychody z prowadzonej przez stronę działalności w ocenie organu uległy nieznacznemu obniżeniu nie świadczy o tym, że dochody z tej działalności nie spadły znacznie z uwagi na znaczny wzrost kosztów jej prowadzenia, czego organy nie ustaliły.

Argumenty korzystnego orzeczenia Sądu w zakresie umorzenia składek ZUS:

W ocenie Sądu trzeba rozważyć, czy opłacenie należności z tytułu składek pozbawiłoby zobowiązanego i jego rodzinę możliwości zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych.

Sąd wskazał, że przeanalizowania wymagają również następujące okoliczności:

– sytuacja materialna wnioskodawczyni,

– wielkość dochodów jej gospodarstwa domowego,

– ilość i wielkość innych zobowiązań wnioskodawczyni.

Dzięki temu orzeczeniu, postępowanie wróci ponownie do ZUS.

ZUS ma za zadanie ponownie przeanalizować, czy epidemia i inne okoliczności nie składają się na „uzasadniony przypadek” i „nadzwyczajne zdarzenie”, o których mowa w ustawie systemowej i rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad umarzania należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne.

III. Umorzenie składek ZUS – podsumowanie

Nie ma co ukrywać, że ZUS bardzo rzadko przychylnie odnosi się do wniosków umorzenie należności. Powyżej przedstawione stanowisko i wyrok Sądu niewątpliwie cieszy.

Z drugiej strony, trzeba również pamiętać, że ZUS może ponownie wydać odmowną decyzję administracyjną, a wskutek kolejnej skargi sprawa trafi do sądu administracyjnego. Nie zmienia to faktu, że czasem owy spór z ZUS, może zakończyć się pozytywnie.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji, poszukujesz prawnika do sprawy z ZUS, napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by JESHOOTS.COM on Unsplash