ZUS | Kontrola zwolnień lekarskich od 1 stycznia 2019r.

Ostatnio odpowiadałam na kolejne zapytanie dotyczące treści zwolnienia lekarskiego i prawdopodobieństwa przeprowadzenia kontroli prawidłowości korzystania z popularnego L-4.

W niedługim czasie po pytaniu, rząd opublikował projekt ustawy zmieniający zasady przeprowadzania kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich od nowego roku.

Dzisiaj napiszę o tym jak obecnie wygląd sytuacja z kontrolowaniem zwolnień lekarskich (L4) planowanych zmianach.

I. Jak jest teraz – Jak wygląda kontrola zwolnień lekarskich przez ZUS

Kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby może podlegać każde zwolnienie lekarskie bez względu na wskazania lekarskie, tj. zarówno, gdy jest adnotacja „chory powinien leżeć” jak i w przypadku adnotacji „chory może chodzić”.

Oprócz kontroli polegającej na wizycie w miejscu zamieszkania czy miejscu pobytu chorej osoby ubezpieczonej, kontroli może zostać poddany sam fakt choroby, a pracownicy ZUS zasięgają opinii lekarza orzecznika.

W jaki sposób bada się, czy osoba ubezpieczona jest chora?

Lekarz orzecznik może:

1) przeprowadzić badanie lekarskie ubezpieczonego w wyznaczonym miejscu bądź w miejscu jego pobytu,

2) skierować ubezpieczonego na badanie specjalistyczne przez lekarza konsultanta ZUS,

3) zażądać od wystawiającego zaświadczenie lekarskie udostępnienia dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonego stanowiącej podstawę wydania zaświadczenia lekarskiego lub udzielenia wyjaśnień i informacji w sprawie,

4) zlecić wykonanie badań pomocniczych w wyznaczonym terminie.

Wezwanie na badania przez lekarza orzecznika lub lekarza konsultanta ZUS wysyłane jest listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Oznacza to, że zgodnie z zasadą podwójnej awizacji przesyłek, ubezpieczony ma 14 dni na odebranie z placówki pocztowej wezwania w przypadku braku możliwości wcześniejszego, osobistego odbioru.

Jako że zwolnienia wystawiane są również na krótki okres, 5 czy 10 dni, sposób doręczania wezwań często uniemożliwia skuteczne przeprowadzenie badania. Ubezpieczony ma zaś prawo odebrać przesyłkę poleconą po 14 dniach.

Wówczas, po pierwsze, wyznaczony termin badania mógł już dawno upłynąć, po drugie – jaki sens ma badanie zdrowej osoby…?

Kontrola staje się wtedy bezprzedmiotowa.

II. Co się zmieni w kontroli wykorzystywania zwolnień lekarskich?

Zmiany, o których napiszę poniżej przewidziane są w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (druk 2862).

Ustawodawca proponuje, aby ZUS mógł wzywać na badania w następujące sposoby:

1) za pośrednictwem Poczty Polskiej,

2) poprzez pracowników ZUS lub inne upoważnione osoby lub

3) poprzez pracodawcę.

Od nowego roku zostanie zniesiony obowiązek wysyłania wezwań za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. 

Nie oznacza to, że ZUS będzie wysyłał wezwania listem zwykłym – wówczas ciężar udowodnienia doręczenia listu spoczywa na ZUS. Może zdarzyć się tak, że wezwania będą wysyłane listem poleconym za potwierdzeniem nadania – wówczas w systemie teleinformatycznym poczty będzie widoczna data odbioru przez Ciebie przesyłki.

Po drugie, informacja o terminie badania może zostać przekazana telefonicznie lub za pośrednictwem e-maila, o ile ZUS bądź pracodawca będą posiadali te dane, co w przypadku pracodawców jest przecież normą. Bardzo prawdopodobne, że ZUS będzie nakładał obowiązek powiadamiania o terminie badania właśnie na pracodawców.

Według projektu ustawy, zawiadomienie przekazane telefonicznie będzie miało skutek doręczenia, jeżeli rozmowa była rejestrowana, a ubezpieczony wyraził zgodę na nagranie. Zawiadomienie przekazane za pośrednictwem e-maila będzie miało skutek doręczenia, jeżeli zawiadamiający otrzymał potwierdzenie jego otrzymania przez chorego ubezpieczonego.

III. Adres istotny w przypadku kontroli zwolnień lekarskich

Na zwolnieniu lekarskim lekarz powinien wpisać adres miejsca pobytu ubezpieczonego w czasie trwania niezdolności do pracy, który to adres może być inny niż adres zamieszkania bądź zameldowania.

W związku ze zmianą miejsca pobytu w czasie choroby wynika wiele nieporozumień.

W sytuacji, kiedy kontrolujący nie zastanie chorego ubezpieczonego w domu, następnie ubezpieczony musi wytłumaczyć swoją nieobecność pod adresem wskazanym na zwolnieniu lekarskim.

Jeżeli  podasz uzasadniony powód swojej nieobecności, np. wizyta u lekarza czy wyjście do apteki, nie można uznać, że zwolnienie lekarskie od pracy było nieprawidłowo wykorzystywane.

Zatem, po pierwsze,warto dokładnie przemyśleć, gdzie się będzie przebywać w czasie choroby, a po drugie, zawsze warto poinformować chociażby pracodawcę o zmianie miejsca swojego pobytu już po wystawieniu zwolnienia lekarskiego. Warto też zadbać, aby na zwolnieniu pojawiła się adnotacja „chory może chodzić”, aby nie było wątpliwości, że dozwolone jest wyjście np. do apteki.

W tym zakresie rząd również proponuje zmiany.

Od grudnia 2018 r. będą wystawiane zwolnienia lekarskie. W profilu informacyjnym obsługującym zwolnienia będą widniały dane każdego z nas, m.in. adres. Jeśli w okresie czasowej niezdolności do pracy będziesz przebywał pod innym adresem niż widnieje w systemie, należy podać adres pobytu lekarzowi wystawiającemu zaświadczenie.

Ponadto, jeśli w trakcie choroby po otrzymaniu zwolnienia lekarskiego dojdzie do zmiany miejsca pobytu, będzie istniał obowiązek zgłoszenia nowego adres do pracodawcy i ZUS w ciągu 3 dni od zmiany miejsca pobytu.

Gdyby ZUS wysłał pismo na zły adres, a nie zostałby dopełniony obowiązek zgłoszenia zmiany miejsca pobytu, wezwanie na badania wysłane pod zły adres zostanie uznane za doręczone.

IV. Kontrola zwolnień lekarskich – podsumowanie

Jeśli ustawa zostanie uchwalona, a zmiany wejdą w życie tak od 1 stycznia 2019 r., nastąpi duża zmiana w zakresie przeprowadzania kontroli, która dotknie zarówno ubezpieczonych, w tym pracowników, jak i pracodawców.

Niemniej, należy zaczekać do 2019 r. i zaobserwować, w jakim stopniu ZUS będzie korzystał z, bądź co bądź, udogodnienia w postaci wzywania na badania za pośrednictwem telefonu albo wiadomości e-mail.

Ja z doświadczenia moich Klientów mogę tylko powiedzieć, że ZUS na szeroką skalę kontroluje zwolnienia lekarskie tak więc warto dopełniać formalności wymaganych przez prawo, tak żeby zaoszczędzić sobie stresu.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”shadow-down-left” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Zapoznaj się też za artykułem:

ZUS | Kontrola zwolnień lekarskich przez pracodawcę – prawo czy obowiązek?