Zatrudnienie cudzoziemca mieszkającego i wykonującego pracę poza Polską – ZUS i podatek

Zatrudnienie każdego pracownika, nie tylko cudzoziemca, związane jest z różnego rodzaju obowiązkami dla pracodawcy.

Wśród najistotniejszych kwestii są zgłoszenie cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych (opłacanie składek ZUS od jego wynagrodzenia) i opodatkowanie jego dochodów.

Jeśli cudzoziemiec jest zatrudniony przez polskiego pracodawcę i wykonuje pracę na terenie Polski, stosuje się takie same zasady w zakresie ubezpieczeń społecznych i opodatkowania jak wobec pracowników będących polskimi obywatelami.

Jak kształtują się jednak obowiązki pracodawcy (w zakresie składek ZUS i podatku) w sytuacji, gdy cudzoziemiec mieszka i pracuje poza Polską?

I. Czy opłacamy składki ZUS za cudzoziemca pracującego poza Polską?

Po pierwsze, umowę o pracę, zgodnie z kodeksem pracy, można zawrzeć nie tylko z obywatelem polskim.

Umowę o pracę można zawrzeć z osobą będącą obywatelem jednego z państw Unii Europejskiej czy obywatelem państw trzecich (Ukrainy, Białorusi czy USA). Sprawa oczywista.

Po drugie, ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wprost odpowiada na pytanie, czy obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu według prawa polskiego (a więc ubezpieczeniom społecznym) podlegają osoby pracujące poza Polską:

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: […].

Zgodnie z tym przepisem, obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, a więc osobami pozostającymi w stosunku pracy na podstawie m.in. umowy o pracę.

O objęciu ubezpieczeniami społecznymi w Polsce decydują:

⇒ fakt zawarcia, przykładowo, umowy o pracę z polskim podmiotem oraz

⇒ fakt wykonywania pracy w ramach tej umowy na terenie Polski.

Jeśli więc umowa o pracę została zawarta z polskim podmiotem (pracodawcą), o podleganiu ubezpieczeniom społecznym w Polsce decyduje miejsce wykonywania pracy – jeśli praca jest wykonywana tylko za granicą, to w Polsce nie powstaje obowiązek ubezpieczeń społecznych – nie opłaca się składek ZUS od wynagrodzenia.

Indywidualna interpretacja ZUS:

Na potwierdzenie zamieszczam fragment interpretacji indywidualnej ZUS O/Lublin z dnia 25 listopada 2015 r., WPI/200000/43/1294/2015:

Polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają również cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, ale miejsce wykonywania ich pracy określono w umowie o pracę poza granicami Polski.

Jeśli miejsce pracy zostało określone za granicą i tam praca jest wykonywana, zatrudniony cudzoziemiec nie jest pracownikiem na obszarze Polski.

Należy podkreślić, że elementem zasadniczym, który decyduje o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi jest miejsce wykonywania pracy przez pracownika nawet jeśli do zawarcia umowy doszło w siedzibie pracodawcy na terenie Polski.

Jaki jest tego rezultat?

Pracodawca, jako płatnik składek, ma obowiązek zgłosić pracownika do ubezpieczeń społecznych w ciągu 7 dni od powstania obowiązku ubezpieczenia, a więc od rozpoczęcia wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę.

Jeśli pracownik nie podlega zaś ubezpieczeniom społecznym w Polsce, pracodawca nie dokonuje takiego zgłoszenia (a w konsekwencji i nie wyrejestrowuje takiego pracownika z ubezpieczeń społecznych po rozwiązaniu umowy o pracę).

II. Czy naliczamy i opłacamy podatek od wynagrodzenia cudzoziemca pracującego poza Polską?

Po pierwsze, na warsztat trzeba wziąć ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy tej ustawy, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

⇒  posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych lub

⇒  przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Skoro wspomniałam, że wpis dotyczy pracownika mieszkającego i pracującego za granicą, przyjmijmy, że w kraju swojego obywatelstwa, trzeba wykluczyć nieograniczony obowiązek podatkowy.

Zgodnie z art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

W tej samej ustawie, w art. 3 ust. 2b pkt 1, wskazuje się, że za dochody (przychody) osiągane na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej uważa się m.in. dochody (przychody) z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku pracy bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia.

Jeżeli więc cudzoziemiec wykonuje pracę poza granicami Polski, wynagrodzenie wypłacane z umowy o pracę nie jest opodatkowane w Polsce.

Po drugie, zawsze należy sprawdzić, czy obowiązuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta między Polską a państwem, w którym ma miejsce zamieszkania zatrudniany cudzoziemiec.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wykluczają opodatkowanie tych samych dochodów tego samego podatnika w dwóch różnych państwach.

Jako że każda taka umowa jest umową międzynarodową, ma ona pierwszeństwo przed przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli taka umowa nie została zawarta, kwestię opodatkowania rozstrzyga się tylko na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują podobną treść z racji tego, że są wzorowane na tzw. Konwencji Modelowej OECD o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Nie chcąc wchodzić w szczegóły napiszę wprost, iż zasada jest taka, że jeśli praca wykonywana jest w państwie, w którym cudzoziemiec ma miejsce zamieszkania, to wynagrodzenie podlega opodatkowaniu tylko w tym jednym państwie.

Jeśli praca wykonywana jest w innym państwie niż w tym, w którym cudzoziemiec ma miejsce zamieszkania, to wynagrodzenie może być opodatkowane, albo w państwie, w którym cudzoziemiec ma miejsce zamieszkania, albo w państwie, w którym praca jest wykonywana.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zakłady pracy są obowiązane, jako płatnicy podatku, obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody m.in. ze stosunku pracy, czyli od pracowników.

Po ustaleniu, jednak, że dochód nie podlega opodatkowaniu w Polsce, zakład pracy jest zwolniony z pobierania zaliczek na podatek dochodowy od dochodów uzyskanych przez pracownika z pracy wykonywanej poza Polską.

Indywidualna interpretacja Dyrektora Krajowej Izby Skarbowej:

Na potwierdzenie zamieszczam fragment interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z dnia 16 marca 2018 r., 0114-KDIP3-3.4011.13.2018.2.JK2:

Z opisu stanu faktycznego wynika, że pracownik mający miejsce zamieszkania w Niemczech zatrudniony przez Wnioskodawcę na podstawie umowy o pracę świadczy pracę na rzecz Wnioskodawcy w Niemczech.

W związku z powyższym, w niniejszej sprawie zastosowanie będą miały postanowienia umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku podpisanej w Berlinie dnia 14 maja 2003 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90).

Stosownie do art. 15 ust. 1 ww. umowy, z zastrzeżeniem postanowień artykułów 16, 17, 18 i 19 uposażenia, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie. […]

W świetle powołanych przepisów ww. umowy stwierdzić należy, że skoro zatrudniony przez Wnioskodawcę pracownik ma miejsce zamieszkania na terenie Niemiec i tam świadczy na jego rzecz pracę, to obowiązek podatkowy od tych dochodów nie powstaje w Polsce. Dochody pracownika z Niemiec wykonującego pracę w Niemczech, zgodnie z art. 15 ust. 1 umowy, podlegają opodatkowaniu tylko w kraju zamieszkania, tj. w Niemczech. […]

Miejsce opodatkowania dochodów z pracy, zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania uzależnione jest nie tyle od podmiotu wypłacającego wynagrodzenie, co od miejsca wykonywania pracy. Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii, gdzie uzyskiwane są wynagrodzenia w zamian za świadczoną pracę najemną, ma określenie miejsca jej wykonywania. Za miejsce wykonywania pracy należy uznać zawsze to miejsce, w którym osoba fizyczna przebywa, kiedy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie. Pierwszeństwo w opodatkowaniu dochodów z pracy najemnej ma zawsze to państwo, w którym praca jest wykonywana.

Zatem, na Wnioskodawcy w związku z dokonywaniem wypłat wynagrodzenia na rzecz pracownika mającego miejsce zamieszkania w Niemczech, jeżeli praca jest wykonywana przez pracownika poza granicami Polski, nie ciążą obowiązki płatnika, tj. poboru i odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy, gdyż dochód ten podlega opodatkowaniu w kraju zamieszkania pracownika.

III. Podsumowanie – ZUS i podatek od wynagrodzenia cudzoziemca wykonującego pracę poza Polską.

Pamiętaj, iż na blogu jest już sporo dobrych artykułów dotyczących zatrudniania cudzoziemców. Przykładowy, który polecam znajdziesz tutaj.

W ramach zaś podsumowania dzisiejszego artykułu, zamieszczam krótki przykład:

Spółka A zatrudnia pracownika:

– obywatela Ukrainy,

– mającego miejsce zamieszkania w Kijowie,

– który będzie wykonywał pracę zdalnie (tworzył aplikacje internetowe), przebywając nadal w Kijowie,

– przedstawił ukraiński certyfikat rezydencji podatkowej.

Spółka A nie zgłasza do ubezpieczeń społecznych tego pracownika – nie opłaca od jego wynagrodzenia składek ZUS, ponieważ nie będzie on wykonywał pracy w Polsce, a poza Polską – w Kijowie.

Spółka A nie pobiera i nie odprowadza zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z umowy o pracę, ponieważ z Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku wynika, że jeżeli miejsce zamieszkania i miejsce wykonywania pracy znajdują się w tym samym państwie, w tym przypadku na Ukrainie, wynagrodzenie podlega opodatkowaniu na Ukrainie.

Aby zabezpieczyć swoje interesy ekonomiczne, zawsze rekomenduję skorzystanie z możliwości złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji, szukasz prawnika doskonale znającego się na ZUS napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

nbsp;