Świadczenie wspierające – tzw. pakiet osłonkowy dla opiekunów – czym jest?

Jak dobrze już wiecie z bloga, świadczenie wspierające zastąpi częściowo świadczenie pielęgnacyjne.

Świadczenie wspierające będzie przysługiwało bezpośrednio osobom z niepełnosprawnością, a nie opiekunom tych osób.

W mediach podaje się, że jest przewidziany pakiet osłonowy dla opiekunów osób z niepełnosprawnością, które pobierają świadczenie wspierające.

Co się kryje pod „pakietem osłonowym”?

O tym piszę poniżej.

I. Utrzymanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego po 1 stycznia 2024r. 

Zanim przejdę do wskazania, jakie rozwiązania zostały przewidziane w pakiecie osłonowym, napiszę kilka słów o kontynuowaniu pobierania świadczenia pielęgnacyjnego przez opiekunów osób z niepełnosprawnością po 31 grudnia 2023 r.

To, że od 1 stycznia 2024 r. wejdą w życie przepisy o świadczeniu wspierającym nie oznacza, że z mocy prawa osoby z niepełnosprawnością, które mają ukończony 18. rok życia, nabędą uprawnienie do świadczenia wspierającego, a ich opiekunowie utracą prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.

O świadczenie wspierające będzie można dopiero zawnioskować od 1 stycznia 2024 r.

Z art. 63 ustawy o świadczeniu wspierającym wynika, że:

⇒ Osoby, którym przed 1 stycznia 2024 r. albo po tej dacie, ale na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. (tak będzie zapewne w przypadku, gdy wniosek o świadczenie pielęgnacyjne zostanie złożony jeszcze w 2023 r.), przyznane zostało na okres co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, zachowują prawo do tego świadczenia do upływu okresu, na jaki zostało przyznane (będzie to wynikać z decyzji administracyjnej dotyczącej świadczenia pielęgnacyjnego);

⇒ Ww. osobom będzie przysługiwało po 1 stycznia 2024 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nawet, jeśli osoba, nad którą sprawują opiekę, otrzymała nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Żeby tak się stało trzeba spełnić dwa warunki:

1.  trzeba złożyć wniosek o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia oraz
2. trzeba złożyć wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.

Podkreślam raz jeszcze – świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki ma przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

II. Pakiet osłonowy

Oprócz tego, że prawo do świadczenia pielęgnacyjnego w pewnych wypadkach zostanie przedłużone na 2024 r., w ustawie zostały przewidziane inne rozwiązania.

Są nimi:

1. Objęcie ubezpieczeniami społecznymi (bez ubezpieczenia chorobowego) i ubezpieczeniem zdrowotnym opiekuna osoby z niepełnosprawnością, który to opiekun:

– wspólnie mieszka i prowadzi gospodarstwo domowe z osobą z niepełnosprawnością i

– nie pracuje ze względu na sprawowanie opieki nad osobą z niepełnosprawnością,

a która to osoba z niepełnosprawnością będzie pobierać świadczenie wspierające.

Wynika to jasno z art. 6 ust. 1 ustawy o świadczeniu wspierającym:

Za osobę, która nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie, o której mowa w art. 3 ust. 2, wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.).

Żeby ZUS objął ubezpieczeniami opiekuna, opiekun powinien złożyć wniosek o zamiarze podlegania przez nie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, w którym poda datę od – do sprawowania opieki. Na ten okres ZUS obejmie osobą ubezpieczeniami i opłaci za nich składki.

2. Możliwość ubiegania się o świadczenie przedemerytalne.

W ustawie o świadczeniu przedemerytalnym od 1 stycznia 2024 r. zostanie dodana nowa kategoria osób, które mogą wnioskować o to świadczenie, mianowicie:

Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która: […]

zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 60 dni od dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390, 658, 852 i 1429), lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów (Dz. U. z 2020 r. poz. 1297), pobieranych nieprzerwanie przez okres co najmniej 365 dni, jeżeli utrata prawa do nich była spowodowana śmiercią osoby, nad którą opieka była sprawowana, albo przyznaniem osobie, nad którą opieka była sprawowana, prawa do świadczenia wspierającego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429), i do dnia, w którym ustało prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Warunki wynikające z powyższego, jakie trzeba będzie spełnić, to:

– zarejestrowanie w PUP,

– pobieranie w sposób nieprzerwany świadczenia pielęgnacyjnego przez minimum 365 dni,

– ustanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wskutek np. przyznania prawa do świadczenia wspierającego,

– ukończenie 55 lub 60 lat oraz osiągnięcie stażu ubezpieczeniowego w ilości 20 lub 25 lat do dnia ustania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Oczywiście, do spełnienia pozostaną także inne warunki wynikające z ustawy o świadczeniu przedemerytalnym.

III. Świadczenie wspierające – podsumowanie

W mojej ocenie, w tym wpisie przedstawiłam najważniejsze informacje dotyczące opiekunów osób z niepełnosprawnościami.

Jak zwykle, przepisy nie są jasno skonstruowane, dlatego zachęcam każdą zainteresowaną osobę do konsultacji chociażby z pracownikami odnośnych instytucji, czy przysługuje Wam jedno z rozwiązań w ramach pakietu osłonowego.

Photo by name_ gravity on Unsplash