Zmiany w świadczeniach rodzinnych od 1 stycznia 2024r.

Nie wiem, czy słyszeliście, że diametralnie zmienią się zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego od 1 stycznia 2024 r. Ponadto, pojawi się nowe świadczenie dla osób z niepełnosprawnością – świadczenie wspierające.

O zmianach piszę poniżej.

I. Świadczenie pielęgnacyjne

Aktualnie, o świadczenie pielęgnacyjne mogą się, co do zasady, ubiegać:

1) matka albo ojciec,

2) opiekun faktyczny dziecka,

3) osoba będąca rodziną zastępczą spokrewnioną,

4) inne osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny,

jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Dopuszczalne jest także ubieganie się o świadczenie pielęgnacyjne przez jednego z małżonków w związku z opieką nad drugim małżonkiem.

Od 1 stycznia 2024 r. krąg osób uprawnionych ulegnie znaczącemu zawężeniu.

Świadczenie pielęgnacyjne będzie mogło zostać przyznane:

1) matce albo ojcu,

2) opiekunowi faktycznemu,

3) innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, w tym małżonkom,

4) rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,

jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

W rezultacie, od 1 stycznia 2024 r. ze świadczenia pielęgnacyjnego będą mogły korzystać w zasadzie rodziny i opiekunowie osób z niepełnosprawnościami.

Wysokość świadczenia wzrośnie do 2988,00 zł miesięcznie niezależnie od osiąganego dochodu.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego będzie przyznawane na okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności.

II. Świadczenie wspierające

Pozostałe osoby niepełnosprawne będą mogły skorzystać z tzw. świadczenia wspierającego.

Z dniem 1 stycznia 2024 r. wejdzie w życie ustawa o świadczeniu wspierającym. W tym wpisie zamieszczę podstawowe informacje o tym świadczeniu, a w innych wpisach odniosę się do kwestii bardziej szczegółowych.

Najważniejsze informacje o świadczeniu wspierającym są takie:

⇒ świadczenie wspierające ma służyć częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem szczególnych potrzeb życiowych osób z niepełnosprawnością;

⇒ świadczenie wspierające, w odróżnieniu od ww. świadczeń pielęgnacyjnego, nie jest przeznaczone dla opiekuna osoby niepełnosprawnej, a jest przeznaczone bezpośrednio dla osoby z niepełnosprawnością;

⇒ wysokość świadczenia wspierającego będzie uzależniona od tzw. poziomu potrzeby wsparcia, a najwyższa kwota tego świadczenia to 200% renty socjalnej (aktualnie renta socjalna wynosi 1588,44 zł). Świadczenie wspierające nie jest uzależnione od dochodów osoby z niepełnosprawnością;

⇒ wypłatą świadczenia wspierającego zajmuje się ZUS.

Myślę, że najbardziej interesuje Was to, kto dokładnie będzie mógł ubiegać się o świadczenie wspierające.

Ogólnie rzecz ujmując, świadczenie wspierające będzie przysługiwać osobom pełnoletnim legitymującym się odpowiednim orzeczeniem potwierdzającym niepełnosprawność oraz decyzją ustalającą odpowiedni poziom potrzeby wsparcia.

Zgodnie z art. 2 i 3 ustawy o świadczeniu wspierającym, świadczenie wspierające może przysługiwać obywatelowi polskiemu i cudzoziemcom (tym drugim jeśli legitymują się odpowiednim tytułem do pobytu w Polsce):

– którzy ukończyli 18. rok życia (do tego czasu ich opiekunowie mogą pobierać świadczenie pielęgnacyjne w związku z ich niepełnosprawnością),

– którzy są osobami z niepełnosprawnościami oraz

– którzy posiadają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia.

Decyzje ustalające poziom potrzeby wsparcia będą wydawane przez wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności na wniosek osób niepełnosprawnych.

Wniosek jest prosty – żeby ubiegać się o świadczenie wspierające trzeba najpierw wystąpić o decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Wniosek o świadczenie wspierające formalnie można składać od 1 stycznia 2024 r., jednak, w praktyce, i tak wnioski będą składane później, bo w pierwszej kolejności trzeba uzyskać decyzję o poziomie potrzeby wsparcia.

Wnioski będzie można składać od 1 stycznia 2024 r.

III. Świadczenie wspierające nie dla wszystkich

Świadczenie wspierające będzie wprowadzane w trzech etapach.

Nabycie i wypłata świadczenia następuje w zależności od ilości uzyskanych punktów w decyzji o poziomie potrzeby wsparcia.

W 2024 r. świadczenie uzyskają osoby, które otrzymają od 87 do 100 pkt, w 2025 r. które otrzymają od 78 do 86 pkt, a w 2026 r. ci którzy otrzymają od 70 do 77 pkt.

Tak to opisano w projekcie ustawy wprowadzającej to świadczenie:

Przewiduje się, że świadczenie wspierające będzie wprowadzane w trzech etapach. W pierwszym roku obowiązywania ustawy, czyli w roku 2024 – świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób niepełnosprawnych z najwyższym ustalonym poziomem potrzeb wsparcia (ok. 50 tys. osób). W kolejnym roku obowiązywania ustawy – od 1 stycznia 2025 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami ze średnim poziomem potrzeb wsparcia i obejmie kolejne 150 tys. osób. Natomiast od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób z niepełnosprawnościami z najniższym poziomem potrzeb wsparcia i obejmie ok. 300 tys. osób.

Próg punktowy ma znaczenie, w zasadzie, dla osób z niepełnosprawnością, w odniesieniu do których opiekunowie nie pobierają w 2023 r. świadczenia pielęgnacyjnego. Dlaczego?

Zgodnie z art. 64 ustawy o świadczeniu wspierającym, osoba wymagająca opieki, na którą przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego może otrzymać świadczenie wspierające od dnia 1 stycznia 2024 r., także w przypadku, gdy w decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, potrzebę tę określono na poziomie od 70 do 87 punktów w skali potrzeby wsparcia (o ile są spełnione pozostałe warunki przyznania prawa do świadczenia wspierającego).

* w ustawie o świadczeniu wspierającym próg, od której będzie przyznane prawo do świadczenia wspierającego w 2024 r. raz kończy się na 87 pkt, a raz na 89 pkt – trzeba zaczekać 2024 r. i stosowanie ustawy bądź ewentualną jej zmianę

IV. Świadczenia rodzinne 2024 – Podsumowanie

Mam nadzieję, że tym wpisem przybliżyłam Wam zmiany, jakie wejdą w życie od 1 stycznia 2024 r.

W kolejnych wpisach napiszę więcej o orzekaniu o poziomie potrzeby wsparcia i o tzw. pakiecie osłonowym dla opiekunów pobierających aktualnie świadczenie pielęgnacyjne.