Podwyższanie kwalifikacji zawodowych przez pracownika

W realiach współczesnego rynku pracy niezwykle ważne jest stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych. W ramach szeroko pojętego prawa pracy podnoszenie kwalifikacji zawodowych oznacza zdobywanie lub uzupełnienia wiedzy przez pracownika z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą.

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych może wiązać się aktualnie wykonywaną pracą, ale może wiązać się także z planowanym awansem pracownika lub zmianą warunków zatrudnienia wiążących się na przykład z planowaną zmianą stanowiska pracy.

Na pracodawcy ciąży obowiązek ułatwiania pracownikowi podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Nie oznacza to jednak, że ma on obowiązek wyrażania zgody na udział przez pracownika we wszystkich kursach czy szkoleniach,  w których pracownik chciałby brać udział.

To od decyzji pracodawcy zależy w jaki sposób będzie on ułatwiał pracownikowi możliwość podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

I. Zgoda pracodawcy na podwyższanie kwalifikacji zawodowych przez pracownika

Zgoda pracodawcy powinna zostać wyrażony w taki sposób, aby nie było żadnych wątpliwości ujawnienia woli pracodawcy. Zatem najlepiej, aby miała formę pisemną. Co więcej, zgoda pracodawcy może być wyrażona również w ten sposób, że pracodawca np. zwalnia pracownika z części dnia pracy na czas odbywania zajęć lub opłaca koszty czesnego albo przejazdu.

Warto wiedzieć, że zgoda pracodawcy powinna obejmować cały cykl kształcenia pracownika. Przykładowo, jeżeli studia podyplomowe trwają 3 semestry, to zgoda pracodawcy nie powinna obejmować tylko jednego semestru. Pracodawca ma umożliwić pracownikowi faktyczne podniesienie kwalifikacji w ramach zajęć, na które uczęszcza.

II. Umowa szkoleniowa

Przed rozpoczęciem, a najpóźniej w dniu rozpoczęcia kursów, szkoleń czy studiów powinna zostać zawarta na piśmie umowa pomiędzy pracownikiem a pracodawcą o podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Umowa powinna zawierać wzajemne prawa i obowiązki stron związane ze wszystkimi okolicznościami dotyczącymi uczęszczania przez pracownika na studia czy kursy doszkalające.

Dodatkowo pracodawca w treści umowy może zobowiązać się również do pokrycia kosztów przejazdu, transportu pracownika, pomocy naukowych. Jednakże jest to kwestia dodatkowa. Wszystko jest w tym przypadku zależne od woli stron.

Ponadto umowa nie może zawierać postanowień, które byłby mniej korzystne, niż postanowienia wynikające z przepisów prawa pracy.

III. Prawa pracownika podnoszącego kwalifikacje

Pracownik podnoszący kwalifikacje ma prawo do otrzymania od pracodawcy szeregu świadczeń.

Płatne zwolnienie z części lub całego dnia pracy w trakcie trwania zajęć

Zwolnienie z części lub całego dnia pracy przysługują pracownikowi w zakresie wynikającym z programu zajęć kursu, studiów, szkolenia, tak aby mógł się on punktualnie na nie stawić.  Co więcej, nie ma  limitu takich zwolnień w trakcie trwania szkolenia.

Zwolnienie od pracy nie przysługują, jeżeli szkolenie, kurs, studia odbywają się w czasie wolnym dla pracownika, np. w weekendy.

Pracownikowi przysługuje płatny urlop szkoleniowy w wymiarze:

=> 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,

=> 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,

=> 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,

=> 21 dni – w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Warto jednak wiedzieć, że urlop szkoleniowy nie przysługuje w przypadku kształcenia w ramach studiów podyplomowych, gdyż studia podyplomowe nie są zaliczane do studiów wyższych.

Pracodawca powinien udzielać pracownikowi urlopu szkoleniowego w dni, które są dniami jego pracy.

Ponadto nie może on odmówić udzielenia urlopu szkoleniowego. Urlop powinien być udzielany w taki sposób, aby ułatwić przystąpienie do egzaminów zgodnie oraz przygotowaniem pracy magisterskiej zgodnie z planem zajęć.

IV. Obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę

W sytuacji, kiedy za podnoszenie kwalifikacji zawodowych koszty ponosi pracodawca, a pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji, ma obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę ten cel z tytułu dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.

Pracownik zmuszony będzie również do zwrotu pracodawcy kosztów związanych z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych w sytuacji, gdy:

• pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia i z winy pracownika, w trakcie podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po ich ukończeniu, w terminie określonym w umowie, ale nie dłuższym niż trzy lata,
• w trakcie trwania szkolenia lub w okresie trzech lat po jego ukończeniu rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z powodu mobbingu,
• w trakcie trwania szkolenia lub w okresie trzech lat po jego ukończeniu rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy lub z powodu mobbingu

V. Kiedy pracownik nie ma obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę

Pracownik nie ma obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę, gdy:

• pracodawca wypowie stosunek pracy bez względu na przyczynę,
• rozwiąże stosunek pracy na mocy porozumienia stron, bez względu na to z czyjej inicjatywy to nastąpi,
• umowa o pracę wygaśnie, np. na skutek śmierci pracownika, w związku z upływem trzymiesięcznego tymczasowego aresztowania,
• rozwiązanie umowy o pracę nastąpi bez wypowiedzenia, z winy pracodawcy,
• pracownik wypowie umowę o pracę z uwagi na stosowanie przez pracodawcę względem niego mobbingu,
• pracownik rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem, w razie przejścia zakładu lub jego części na innego pracodawcę

VI. Podnoszenie kwalifikacji niezwiązanych ze stanowiskiem pracy

Oczywiście pracownik może rozwijać każde ze swoich zainteresowań lub innych umiejętności, które uważa za przydatne. Jednak warto zdawać sobie sprawę, że nie zawsze będziemy wtedy mogli mówić o podnoszeni kwalifikacji zawodowych w rozumieniu kodeksu pracy.

Jeżeli pracownik postanowi podnosić swoje kompetencje, które jednak w ocenie pracodawcy nie będą stanowiły podnoszenia kwalifikacji zawodowych w związku z zajmowanym stanowiskiem pracy, wówczas nie będzie miał on obowiązku udzielania żadnego z omówionych wcześniej świadczeń. W takiej sytuacji pracodawca może jedynie dobrowolnie pójść na ustępstwa pracownikowi, jednak w żadnym razie nie ma takiego obowiązku.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]