ZUS | Sprzeciw w razie kontroli ZUS

Niewielu z Was wie, że kontrolowanym przez ZUS przedsiębiorcom przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu.

O sprzeciwie nie stanowi, co prawda, ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych, ale ustawa – Prawo przedsiębiorców.

Zapraszam do zapoznania się z wpisem.

I. Jaki może być przedmiot kontroli ZUS?

Jak wynika z art. 86 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, otwarty jest katalog sytuacji, w których ZUS może kontrolować przedsiębiorcę – płatnika składek.

Najogólniej ujmując, kontrola ZUS może dotyczyć wykonywania zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek.

W ustawie wskazuje się na następujące kwestie podlegające kontroli ZUS:

– prawidłowość zgłaszania do ubezpieczeń społecznych,

– prawidłowość obliczania, potrącania i opłacania składek i wpłat, do których poboru zobowiązany jest ZUS,

– ustalanie prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, ich wysokości, prawidłowości wypłat oraz rozliczeń z tego tytułu,

– prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków emerytalnych i rentowych,

– prawidłowość wystawianych zaświadczeń oraz zgłaszania danych dla celów ubezpieczeń społecznych,

– dokonywanie oględzin składników majątku płatnika zalegającego z należnościami na rzecz ZUS (dla celów postępowania egzekucyjnego).

Zakres kontroli powinien zostać szczegółowo wskazany w upoważnieniu przekazywanym płatnikowi składek w dniu wszczęcia postępowania. Inspektor kontroli ZUS ma obowiązek przestrzegać zakresu przedmiotowego kontroli wskazanego w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli.

II. Zakaz powtórnej kontroli ZUS

Zgodnie z art. 58 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców:

Organ kontroli nie przeprowadza kontroli, w przypadku gdy ma ona dotyczyć przedmiotu kontroli objętego uprzednio zakończoną kontrolą przeprowadzoną przez ten sam organ.

Z tego wynika, że ZUS nie może prowadzić kontroli w tym samym przedmiocie, co poprzednio.

Przykładowo, w 2019 r. ZUS przeprowadził kontrolę w zakresie prawa do świadczeń, a więc kontrolował, czy przedsiębiorca wykonywał pracę zarobkową w czasie pobierania zasiłku chorobowego. W 2021 r. ZUS kontroluje to samo. Jest to, co do zasady, niedopuszczalne.

Można to zweryfikować w prosty sposób – w książce kontroli.

Ustawa przewiduje, jednak, wyjątki.

Kiedy ponowna kontrola ZUS, w tym samym przedmiocie, jest dopuszczalna?

Przykładowo, wtedy, gdy:

– kontrola ma dotyczyć okresu nieobjętego uprzednio zakończoną kontrolą,

–  ponowna kontrola jest niezbędna do przeprowadzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej lub wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną,

– po sporządzeniu protokołu kontroli z poprzedniej kontroli wyszły na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody nieznane organowi administracji lub państwowej jednostce organizacyjnej w chwili przeprowadzenia kontroli.

Nawiązując do podanego wyżej przykładu – jeżeli pierwsza kontrola dotyczyła lat 2017-2018, a druga kontrola obejmuje lata 2019-2020, to ta druga kontrola jest dopuszczalna. Jeśli ta druga kontrola także dotyczy lat 2017-2018 – jest niedopuszczalna.

III. Masz prawo wnieść sprzeciw

Przedsiębiorca ma prawo wniesienia sprzeciwu do organu kontroli, czyli ZUS – tak wynika z art. 59 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców:

Przedsiębiorca może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organ kontroli czynności z naruszeniem przepisów art. 48, art. 49, art. 50 ust. 1 i 5, art. 51 ust. 1, art. 54 ust. 1, art. 55 ust. 1 i 2 oraz art. 58. Sprzeciw wymaga uzasadnienia.

Przedsiębiorca może wnieść sprzeciw m.in. właśnie wtedy, gdy pokrywa się zakres przedmiotowy i okres nowo prowadzonej kontroli w stosunku do poprzedniej kontroli.

⇒Termin na wniesienie sprzeciwu 

Sprzeciw wnosi się na piśmie w terminie trzech dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli lub wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu.

Datą wszczęcia kontroli jest dzień doręczenia kontrolowanemu płatnikowi składek upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.

Jeżeli więc już tego dnia, w którym inspektor kontroli wręczył upoważnienie, przystąpił do czynności kontrolnych, a przedsiębiorca dowiedział się, że kontrola dotyczy przedmiotu i okresu poprzedniego kontrolowanego, biegnie termin 3 dni roboczych na wniesienie sprzeciwu.

Termin 3 dni roboczych liczy się od dnia następnego po dniu wszczęcia kontroli lub wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu.

Przykładowo, jeśli upoważnienie zostało wręczone 16 listopada 2021 r. (wtorek) i wówczas przedsiębiorca dowiedział się, że przedmiot i okres kontroli pokrywają się z poprzednią kontrolą, to termin 3 dni roboczych upływa w piątek – 19 listopada 2021 r. (środa, czwartek i piątek to dni robocze).

Dniem roboczym nie są niedziele i święta. Z uwagi na brzmienie art. 59 ustawy – Prawo przedsiębiorców, w mojej ocenie, nie jest pewne, czy sobotę można traktować jako dzień roboczy czy też nie.

⇒ Gdzie wnieść sprzeciw na kontrolę ZUS?

Sprzeciw wnosi się do organu kontroli (oddział ZUS wskazany w upoważnieniu) i informuje się na piśmie o tym fakcie inspektora kontroli ZUS przeprowadzającego kontrolę.

W praktyce więc trzeba sporządzić dwa pisma.

⇒ Skutki złożenia sprzeciwu

Wskażę również, że wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie:

– wykonywania czynności kontrolnych przez organ kontroli, którego czynności sprzeciw dotyczy ‒ z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu,

– biegu czasu trwania kontroli ‒ od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia zakończenia postępowania wywołanego jego wniesieniem.

IV. Podsumowanie – czy warto składać sprzeciw w razie kontroli ZUS?

Jeśli zastanawiasz się, czy ZUS słusznie prowadzi kolejną kontrolę, warto zapoznać się z treścią upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, książką kontroli oraz przepisami ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Nawet jeśli się wahasz – lepiej wnieść sprzeciw niż go nie wnieść (najwyżej ZUS uzna go za niezasadny i wyda postanowienie o kontynuowaniu czynności kontrolnych).

Oczywiście, zawsze warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika, czy to w zakresie przeanalizowania zasadności wniesienia sprzeciwu, czy to zlecając sporządzenie sprzeciwu.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”samonaśladownictw” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji, poszukujesz prawnika specjalizującego się w ZUS, napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Photo by Mediamodifier on Unsplash