Czy ZUS może podważyć wysokość wynagrodzenia?

Na blogu dużo miejsca poświęcone jest, kolokwialnie mówiąc, walce z ZUSem.

ZUS może kwestionować fakt prowadzenia działalności gospodarczej, zarzucać jej fikcyjność i z tego tytułu odmawiać prawa do zasiłku chorobowego i/lub macierzyńskiego.

Może również uznać, że nie doszło do współpracy w prowadzeniu działalności gospodarczej i też nie chcieć przyznać prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Może też postawić zarzut pozorności zatrudnienia – czyli uznać, że wykonywanie pracy na podstawie umowy o pracę, nie miało miejsca, a tym samym, że pracownik nie ma prawa do podlegania pod ubezpieczenie  społeczne.

Do tego arsenału dochodzi również kwestionowanie wysokości wynagrodzenia przez ZUS, ustalonego w umowie o pracę.

Lekko nie jest ale poddawać się też bez walki nie wypada  😉

Artykuł jest nadal aktualny – piszę te słowa 3 listopada 2024r.

I. Czy ZUS może podważyć wysokość wynagrodzenia ustalone w umowie o pracę?

Tak, może. 

Wysokość wynagrodzenia pracownika może zostać zakwestionowana przez ZUS. Najczęściej do weryfikowania przez ZUS wysokości wynagrodzenia określonego w umowie o pracę dochodzi wtedy, gdy pracownik przy krótkim okresie zatrudnienia, bądź osiągania wyższego niż uprzednio wynagrodzenia, występuje o zasiłek chorobowy lub macierzyński. 

Co prawda pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia za pracę (art. 13 Kodeksu pracy) i strony stosunku pracy, co do zasady, mają swobodę w ustaleniu wysokości wynagrodzenia (art. 353¹ Kodeksu cywilnego).

Wynagrodzenie za pracę powinno być jednak tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy (art. 78 § 1 Kodeksu pracy).

Powinno ono być też adekwatne do posiadanych przez pracownika kompetencji, wykształcenia oraz doświadczenia.

Rażąco zawyżone wynagrodzenie, stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, może zostać zakwestionowane przez ZUS.

Podważanie wysokości wynagrodzenia ma przeważnie miejsce gdy zostało ustalone:

● w oderwaniu od zakresu obowiązków, kwalifikacji, wkładu pracy pracownika

(przykład – pracownik nigdy nie pracowałam wcześniej na powierzonym stanowisku, nie ma odpowiedniego wykształcenia lub na stanowisku nie specjalistycznym ustalono wynagrodzenie dużo przeważające średnią krajową)

● w dysproporcji do wynagrodzeń pozostałych pracowników,

(przykład – wszyscy w biurze księgowym zarabiają płace minimalną, jedna z Księgowych będąca w ciąży dostaje aneks zwiększający etat oraz wynagrodzenia zasadnicze – w wysokości 5000,00 brutto)

● ze względu na przynależność do rodziny pracodawcy.

Wysokość wynagrodzenia pracownika przekłada się wprost na wysokość składek oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego – czyli zasiłków chorobowych, macierzyńskich itd.

Gdy ZUS ustali, po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, nieważność umowy o pracę (z wyżej wymienionych powodów) w części dotyczącej ustalenia wynagrodzenia i jednocześnie ustali, że praca faktycznie była wykonywania to nie wyda decyzji wyłączająca pracownika z ubezpieczeń, wydaje decyzję ustalającą, że podstawą wymiaru składek będzie wynagrodzenie w kwocie niższej, najczęściej kwocie minimalnej lub kwocie przeciętnego wynagrodzenia w Polsce.

Czy jest to krzywdzące – niejednokrotnie tak. ZUSowi nie podobają się wyższe podstawy wynagrodzeń niż przeciętne, zupełnie jakby żył nie w tej epoce, gdzie wszystkim należało się tyle samo /lekka uszczypliwość,przepraszam 🙂

Orzeczenia Sądów, również potwierdzają takie uprawnienie ZUSu:

W ramach art. 41 ust. 12 i 13 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137 poz. 887 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych może zakwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.).

Uchwała Sądu Najwyższego z 27 kwietnia 2005 r. (II UZP 2/05)

Przepis art. 86 ust. 2 u.s.u.s. daje organowi rentowemu kompetencje do badania zarówno tytułu zawarcia umowy o pracę, jak i ważności jej poszczególnych postanowień i – w ramach obowiązującej go procedury zakwestionowania tych postanowień umowy o pracę w zakresie wynagrodzenia, które pozostają w kolizji z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może więc kwestionować wysokość wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru składek, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 7 marca 2013 r.,
(sygn III AUa 1515/12)

Więcej na ten temat możesz przeczytać też we wpisie:

„Dlaczego ZUS kwestionuje wysokość wynagrodzenia”

II. ZUS zakwestionował wysokość wynagrodzenia? Odwołanie od decyzji ZUS 

Oczywiście od decyzji podważającej wysokość wynagrodzenia i ustalającej inne, zarówno pracodawca jak i pracownik, może wnieść odwołanie do sądu.

Każda sprawa jest inna i należy oczywiście indywidualnie się do niej odnieść, co jednak nie zmienia faktu, że zachęcam do składania odwołań i walki z decyzją ZUS, jeśli uważasz ją za krzywdzącą.