ZUS | Czy wysoka podstawa zasiłku jest nadal możliwa?

Czy nadal prowadząc działalność gospodarczą można uzyskać wysoki zasiłek chorobowy? To pytanie nurtuje bardzo wielu przedsiębiorców i prawde mówiąc nie ma się co dziwić.

Wizja długotrwałej choroby, czy chęć zaplanowania macierzyństwa, są wystarczającymi powodami aby zatroszczyć się o godziwą wysokość zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, również wtedy gdy prowadzi się działalność gospodarczą.

Jakiś czas temu na blogu opublikowałam wpis na temat tego, czy ZUS może kontrolować podstawę wymiaru składek przedsiębiorcy, możesz zapoznać się z nim tutaj.  

Z ostatnich orzeczeń Sądu Najwyższego wynika, że ZUS takiego uprawnienia nie ma.

Jakie ma to znaczenie dla podstawy wymiaru zasiłku?

I czy na pewno ZUS nie skontroluje Twojej podstawy wymiaru składek?

I. Podstawa wymiaru składek, a wysokość zasiłku na działalności gospodarczej

W ostatnich wyrokach Sąd Najwyższy zwraca ponownie uwagę na to, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców nie jest pochodną przychodu czy dochodu przedsiębiorcy.

Wynika to wprost z treści ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jednakże orzeczenia sądów powszechnych w niektórych miastach „lubiły się” niestety z tym również nie zgadzać.

Po stronie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność istnieje zatem uprawnienie do zadeklarowania, w granicach zakreślonych ustawą, dowolnej kwoty jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Z drugiej strony, cały czas, i to ze strony Sądu Najwyższego, pojawiają się orzeczenia, w których mowa o tym, że organ ubezpieczeń społecznych i tak jest uprawniony do kontroli i korygowania zawyżonych podstaw wymiaru składek z każdego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym dla zapobieżenia nabywania nienależnych lub zawyżonych świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Chodzi o sytuacje, w który okoliczności sprawy wskazują na intencjonalny lub manipulacyjny zamiar uzyskania wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego poprzez wysoką podstawę wymiaru składek.

Niezależnie od tego, jakie stanowisko sądów było/jest w tym przedmiocie, przedsiębiorcy podwyższają podstawę wymiaru składek, by uzyskać wyższe zasiłki. Nadal nie jest tak oczywiste to, że przedsiębiorcy mogą deklarować każdą, w granicach wyznaczonych przez przepisy, podstawę wymiaru składek. Jestem zdania, że organ rentowy w dalszym ciągu będzie korygował wysokość deklarowanych podstaw wymiaru składek względem przedsiębiorców ubiegających się o wypłatę zasiłków.

II. Podstawa wymiaru zasiłku na działalności gospodarczej.

Na wstępnie zachęcę do zapoznania się również z poniżśzym artykułem:

ZUS | Wysokość zasiłku dla przedsiębiorcy – od czego zależy?

Najprościej ujmując, im wyższą podstawę wymiaru składek zadeklarujesz, tym wyższą podstawę wymiaru zasiłku uzyskasz (a od podstawy wymiaru zasiłku oblicza się zasiłek).

Rozwijając temat, myślę, że trzeba wspomnieć o kilku kwestiach.

Po pierwsze, podstawę wymiaru zasiłku oblicza się, biorąc do obliczeń, wysokość podstawy wymiaru składek z odpowiedniego okresu poprzedzającego miesiąc wystąpienia np. choroby lub porodu.

Ta podstawa wymiaru składek jest o tyle istotna, że od jej wysokości oblicza się składkę chorobową, która jest przeznaczana na fundusz chorobowy. Z kolei, zasiłki wypłacane są w ramach ubezpieczenia chorobowego. Mam nadzieję, że widzisz powiązanie.

Po drugie, co do zasady, do obliczeń przyjmuje się wysokość podstawy wymiaru składek z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc wystąpienia np. choroby lub porodu.

W zależności od stanu faktycznego, do obliczeń można przyjąć podstawę wymiaru składek z krótszego okresu, a nawet miesiąca. Okres ten, jednak, nigdy nie będzie dłuższy niż wspomniane 12 miesięcy.

Jeśli zależy Ci na wyższym zasiłku, liczy się, więc, to, jak długo przed niezdolnością do pracy czy porodem, opłaca się składki od wyższej podstawy wymiaru składek.

Po trzecie, sposób obliczania podstawy wymiaru zasiłku różni się od tego:

⇒ z jak długiego okresu przed np. porodem oblicza się podstawę wymiaru zasiłku i

⇒ czy w ramach tego okresu deklarowałaś tylko minimalną dla Ciebie podstawę wymiaru składek czy deklarowałaś też wyższą niż minimalna podstawę wymiaru składek.

III. Podstawa wymiaru zasiłku w ramach działalnośc gospodarczej – przykład

Dla najbardziej zwykłej sytuacji, podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego ustala się na podstawie średniego miesięcznego przychodu (podstawy wymiaru składek) za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc zachorowania/porodu/wystąpienia konieczności opieki nad dzieckiem.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe pomniejsza się o 13,71% tej podstawy wymiaru.

---

Przykładowy stan faktyczny:

Pani Anna jest zgłoszona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i opłaca składkę od zadeklarowanej podstawy wymiaru składek w minimalnej wysokości. W sierpniu 2023 r. Pani Anna urodzi dziecko i zastanawia się, jak wysoka będzie podstawa wymiaru zasiłku. Podstawę wymiaru zasiłku obliczymy z okresu 12 miesięcy poprzedzających sierpień 2023 r., czyli od sierpnia 2022 r. do lipca 2023 r.

3552,20 zł (najniższa podstawa wymiaru składek w 2022 r.) – (3553,20 zł x 13,71%) = 3553,20 zł – 487,14 zł = 3066,06 x 5 = 15330,30 zł

4161,00 zł (najniższa podstawa wymiaru składek w 2023 r.) – (4161,00 zł x 13,71%) = 4161,00 zł – 570,47 zł = 3590,53 zł x 7 = 25133,71 zł

Sumujemy ww. wyniki, żeby uzyskać przeciętną wysokość podstawy wymiaru składek, czyli:

15330,30 zł + 25133,71 zł = 40464,01 zł,

a następnie dzielimy ten wynik przez 12 miesięcy:

40464,01 zł : 12 = 3372,00 zł – tyle wyniesie podstawa wymiaru zasiłku, jeśli podstawa wymiaru składek nie będzie podwyższona.

Jeśli Pani Anna przez cały 2023 r. będzie deklarować wyższą niż minimalna podstawę wymiaru składek, np. 9000,00 zł, ile wyniesie Jej podstawa wymiaru zasiłku?

3552,20 zł (najniższa podstawa wymiaru składek w 2022 r.) – (3553,20 zł x 13,71%) = 3553,20 zł – 487,14 zł = 3066,06 x 5 (5 miesięcy z 2022 r.) = 15330,30 zł

8000,00 zł (najniższa podstawa wymiaru składek w 2023 r.) – (8000,00 zł x 13,71%) = 8000,00 zł – 1096,80 zł = 9096,80 zł x 7 (7 miesięcy z 2023 r.) = 63677,60 zł

15330,30 zł + 63677,60 zł = 79007,90 zł

79007,90 zł : 12 = 6583,99 zł – tyle wyniesie podstawa wymiaru zasiłku, jeśli podstawa wymiaru składek zostanie podwyższona.

---

Na pewno widzisz różnicę i zasadność zwiększania podstawy wymiaru składek.

O obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku pisałam też w tych wpisach: https://e-prawopracy.pl/wysoki-zasilek-macierzynski/ i https://e-prawopracy.pl/wysoki-zasilek-dla-przedsiebiorcy-nadal-mozliwy/.

IV. Jak uzyskać wysokie zasiłki i uniknąć kontroli ZUS?

Na to pytanie nie ma pewnej odpowiedzi. Z doświadczenia mogę napisać, że podstawa wymiaru składek nie powinna być, jednak, całkowicie oderwana od przychodów/dochodów Twojego przedsiębiorstwa. Oczywiście kluczowe jest faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej. 

Ważne jest też to, czy startujesz z wysoką podstawa wymiaru składek od początku działalności czy nie. Niby nie powinien być to problem, ale w pewnych okolicznościach jest (np. gdy nie masz klientów).

Decydując się na działania obliczone na wyższy zasiłek zawsze zalecam ostrożne podejmowanie decyzji. Trzeba działać w przemyślany sposób i z wyprzedzeniem.

[otw_shortcode_info_box border_type=”bordered” border_style=”bordered” shadow=”shadow-down-left” rounded_corners=”rounded-5″ icon_size=”large” icon_url=”https://e-prawopracy.pl/wp-content/uploads/2016/07/koperta-01.png”]Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: [email protected] [/otw_shortcode_info_box]

Jeśli artykuł był dla Ciebie wartościowy i pomógł Ci pozyskać istotną wiedzę, możesz docenić nasz wkład i „postawić nam kawę”. Oczywiście nie jest to obowiązkowe.

Photo by Eric Parks on Unsplash