Urlop rodzicielski dla rodziców wszystkich dzieci urodzonych w 2013r.

Rząd uwzględnił postulaty „matek pierwszego kwartału” i w przyjętym projekcie nowelizacji Kodeksu Pracy przewiduję prawo do rocznego urlopu rodzicielskiego dla rodziców wszystkich dzieci urodzonych w 2013 roku.

Mamy tu do czynienia z ewidentnym triumfem inicjatywy społecznej. Możemy teraz dokładnie przyjrzeć się, jakie zmiany proponuje nam polski ustawodawca i jakie będą tego konsekwencję. To wszystko chcę przedstawić w niniejszym wpisie, nie ukrywam, że obawiam się, że będzie on zbyt długi jak na standardy blogowe, jednakże myślę, że warto raz a dobrze przedstawić tą materię. Będzie to też wpis zapoczątkowujący cykl wpisów o uprawnieniach związanych z rodzicielstwem i ochroną stosunku pracy jaką przewidują polskie przepisy prawa pracy.

Tak więc zaczynajmy:

Przygotowany przez resort pracy i polityki społecznej projekt przewiduje, że funkcjonować będą: urlop macierzyński (20 tygodni, w tym 14 zarezerwowanych tylko dla matki), dodatkowy urlop macierzyński (wydłużony z czterech do sześciu tygodni) oraz urlop rodzicielski (26 tygodni).

Cele projektu są dwa:

1. projektowana ustawa ma umożliwić obojgu rodzicom skorzystanie z płatnego urlopu przez okres jednego roku, w związku z urodzeniem się ich dziecka, albo przez okres dłuższy niż jeden rok, w związku z jednoczesnym urodzeniem się większej liczby dzieci.
2. projektowana ustawa ma w większym niż dotychczas stopniu, umożliwić rodzicom dziecka dzielenie się uprawnieniami rodzicielskimi przysługującymi w związku z opieką nad małym dzieckiem.

Zapowiedź projektu brzmi pięknie nieprawdaż…

Oprócz paru, można rzec kosmetycznych zmian w zakresie urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (o których napiszę na samym końcu tego wpisu) projekt zakłada wprowadzenie zupełnie nowego uprawnienia związanego z pełnieniem funkcji rodzicielskiej, tj. urlopu rodzicielskiego.

I. Proponowane zmiany w zakresie urlopu rodzicielskiego

• Proponuje się określić jeden wymiar takiego urlopu – do 26 tygodni.
• Projekt nie przewiduje zróżnicowania wymiaru urlopu rodzicielskiego w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.
• Proponuje się przyjęcie zasady, zgodnie z którą korzystanie z urlopu rodzicielskiego byłoby możliwe wyłącznie bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego.
• Z urlopu rodzicielskiego mogliby korzystać pracownica-matka dziecka, a także pracownik-ojciec dziecka
• Proponuje się, aby urlop rodzicielski był udzielany na pisemny wniosek pracownika składany pracodawcy z co najmniej 14 dniowym wyprzedzeniem, czyli najpóźniej na 14 dni przed zakończeniem dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Pracodawca byłby obowiązany do uwzględnienia wniosku pracownika.
• Projekt zakłada możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, nie więcej niż trzech, z których każda nie mogłaby być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze wielokrotności tygodnia.
  • możliwe będzie wykorzystanie urlopu rodzicielskiego jednorazowo w pełnym lub w nie-pełnym wymiarze, a także w częściach przez jednego z rodziców dziecka, jak i po-dzielenie się tym uprawnieniem miedzy rodzicami, a także korzystania z urlopu rodzicielskiego jednocześnie przez oboje rodziców. Jednak w takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekraczać 26 tygodni.
  • urlop rodzicielski będzie można łączyć z pracą w niepełnym wymiarze (tak jak to ma miejsce obecnie w przypadku urlopu dodatkowego), jednakże proponuje się  w projekcie, aby wniosek pracownika nie był bezwzględnie wiążący dla pracodawcy. Pracodawca wg projektu będzie mógł go nie uwzględnić, jeśli jest on nie możliwy ze względu na organizację lub rodzaj pracy. O przyczynie odmowy pracodawca informowałby na piśmie.

II. Proponowane zmiany w zakresie urlopu macierzyńskiego:

• Jedyną zmianą, jaką proponuje się wprowadzić w zakresie urlopu macierzyńskiego, jest zmiana w zakresie wymiaru tego urlopu, który można wykorzystać przed porodem.
• proponuje się aby w przepisach określić maksymalny (a nie jak to jest obecnie minimalny) wymiar tego urlopu możliwy do wykorzystania przed porodem.
• Proponuje się zatem, aby nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego mogło przypadać przed przewidywaną datą porodu.
  • Obecne przepisy, pozwalające na wykorzystanie nawet pełnego wymiaru urlopu jeszcze przed porodem.
  • W związku ze zmianą w projektowanej ustawie regulacji Kodeksu pracy w zakresie urlopu macierzyńskiego, który można wykorzystać przed porodem i określeniem jego maksymalnego poziomu do nie więcej niż 6 tygodni przed porodem (obecnie określony jest minimalny wymiar urlopu – co najmniej 2 tygodnie) proponuje się zrezygnowanie z przepisu, zgodnie z którym kobiecie, która urodziła dziecko w trakcie urlopu wychowawczego za ww. okres nie wypłaca się zasiłku macierzyńskiego. Proponuje się, by zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia kolejnego dziecka w trakcie urlopu wychowawczego przysługiwał od pierwszego dnia.

III. Proponowane zmiany w zakresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego:

Proponuje się podwyższyć, od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego i określić go na poziomie, który miałby obowiązywać, zgodnie z obecnym stanem prawnym, dopiero od dnia 1 stycznia 2014 r.

• W tym celu proponuje się, aby wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosił:

do 6 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie i do 8 tygodni, w przypadku porodu mnogiego.

Proponuje się przyznać obojgu rodzicom prawo do skorzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

• W tym celu proponuje się uchylenie art. 182² Kodeksu pracy, który obecnie określa, w jakich przypadkach pracownik-ojciec wychowujący dziecko może korzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz przyjęcie zasady redagowania przepisów dotyczących dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykorzystaniem określenia „pracownik”, co przesądza, że projektowane przepisy będą adresowane zarówno do pracownika-ojca dziecka, jak i pracownicy-matki dziecka. Taka redakcja przepisów występuje już obecnie w odniesieniu do urlopu wychowawczego, z którego może korzystać zarówno pracownica-matka dziecka, jak i pracownik-ojciec dziecka.

Proponuje się zmienić niektóre dotychczasowe zasady korzystania z dodatkowego  urlopu macierzyńskiego:

• Projekt zakłada możliwość korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego jedynie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Dodatkowy urlop macierzyński mógłby być wykorzystywany jednorazowo lub w częściach, nie więcej niż dwóch, w wymiarze tygodnia lub wielokrotności tygodnia, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej.
  • Możliwe zatem będzie zarówno wykorzystanie pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub tylko jednej jego części przez jednego z rodziców, jak i podzielenie się tym urlopem między rodzicami dziecka.
  • W projekcie proponuje się, aby – tak jak dotychczas – dodatkowy urlop macierzyński był udzielany na pisemny wniosek pracownika, wiążący pracodawcę, ale składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu (w miejsce obecnych 7 dni).
  • Pracownik nadal miał by do łączenia korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego urlopu. Jednakże tak jak w przypadku urlopu rodzicielskiego wniosek pracownika nie byłby bezwzględnie wiążący dla pracodawcy.

IV. Proponowane zmiany w przepisach o zasiłkach z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – czyli w jakiej kwocie zasiłek w trakcie urlopu rodzicielskiego?

Projekt zakłada, że zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego (za okres do 26 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka) będzie wynosił, tak jak to jest obecnie, 100% podstawy wymiaru zasiłku.

• Natomiast zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego będzie wynosił co do zasady 60% podstawy wymiaru zasiłku.
• Jeżeli jednak pracownica podejmie decyzję o skorzystaniu z urlopu rodzicielskiego jeszcze przed porodem składając wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po urlopie macierzyńskim – dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a bezpośrednio po takim urlopie – urlopu rodzicielskiego, to wówczas przez cały okres urlopu związanego z urodzeniem się dziecka  będzie jej przysługiwał zasiłek w wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku.

To już koniec proponowanych zmian, oczywiście nie mamy gwarancji, że w tym kształcie zostaną one uchwalone. Będę informować jaki ostateczny kształt zmian zostanie przyjęty.

Zachęcam również do komentowania, wyrażania swoich wątpliwości czy pytań 🙂