Zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia – kiedy i w jakiej wysokości przysługuje?

Dziś dostałam takie zapytanie od Czytelnika Bloga:

Mam pytanie odnośnie zasiłku chorobowego. Biorąc pod uwagę że przez ponad 20 lat płaciłem wysokie składki, to czy obecnie przebywając na zwolnieniu po ustaniu stosunku pracy nie mogę liczyć na więcej niż 100% przeciętnego wynagrodzenia mimo że moje 80% ostatniego wynagrodzenia to dużo więcej? Będę wdzięczny za informację. Oskar…

Temat zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia, szerzej po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego był na mojej liście artykułów do napisania na blogu, tak więc pomyślałam, że dziś odpowiem na zapytanie w tej formie. Oczywiście kompleksowo, szerzej niż wynika z zapytania. W myśl zasady, jeśli coś robisz to raz a dobrze 🙂

Zasadą jest, iż zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (w czasie trwania umowy o pracy, w przypadku działalności gospodarczej lub umowy zlecenia – w czasie trwania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego).

Wyjątkiem od powyższej zasady, jest prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego, czyli po ustaniu zatrudnienia, umowy zlecenia, zamknięciu/zawieszeniu działalności gospodarczej.

I. Kiedy przysługuje prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia?

Uwaga – zmiana przepisów dotyczących okresu zasiłkowego po ustaniu zatrudnienia od 01.01.2022r:

Zasady dotyczące liczenia okresów zasiłkowych i długości trwania okresu zasiłkowego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia zmienią się w sposób znaczny od 01.01.2022r. Aktualne informacje znajdziesz, w artykule, do którego poniżej odsyłam:

ZUS zmiany od 01.01.2022r. | Jak liczyć okres zasiłkowy po 01.01.2022?

Co do zasady prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego przysługuje tylko wtedy, gdy niezdolność do pracy trwa bez przerwy i co najmniej 30 dni oraz powstała:

Po ustaniu tytułu do ubezpieczeń zasiłek chorobowy przysługuje, jeśli niezdolność do pracy trwa bez przerwy co najmniej 30 dni oraz powstała nie później niż w ciągu 14 dni po ustaniu ubezpieczenia.

Choroba na przełomie ubezpieczenia chorobowego.

Gdy zaś choroba powstaje jeszcze w trakcie ubezpieczenia chorobowego i trwa nieprzerwanie po ustaniu zatrudnienia to wówczas nie jest konieczne spełnienie warunku trwania zwolnienia lekarskiego przez 30 dni. Istotne jest tylko, aby choroba trwała bez przerwy.

Oznacza to, że osoba ubezpieczona, np. pracownik, zleceniobiorca lub prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą, uzyska prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia niezależnie od długości choroby, jeśli powstała ona przed ustaniem tytułu ubezpieczenia, chyba że wcześniej został wyczerpany okres zasiłkowy (182 lub 270 dni).

Niezdolność do pracy po ustaniu zatrudnienia nie musi wynikać z tej samej przyczyny. Ważne jest jednak, aby między kolejnymi zwolnieniami lekarskimi nie było ani jednego dnia przerwy.

Wypłata zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia będzie trwać do momentu wykorzystania pełnego okresu zasiłkowego (182 lub 270 dni). Jak liczyć okres zasiłkowy? Dowiesz się tutaj.

II. Brak prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia?

Mimo spełnienia powyższych warunków zasiłek chorobowy zarówno z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:

⇒ ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,

⇒ ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,

⇒ nie nabyła prawa do zasiłku chorobowego w czasie trwania ubezpieczenia z powodu nieprzepracowania wymaganego okresu, tzw. okresu wyczekiwania (30 dni).

Prawo do zasiłku chorobowego nie przysługuje za okres niezdolności do pracy przypadającej po ustaniu tytułu ubezpieczenia, jeżeli po ustaniu ubezpieczenia jest kontynuowana lub została podjęta działalność zarobkowa stanowiąca tytuł do objęcia tej osoby ubezpieczeniem chorobowym.

W sytuacji gdy ubezpieczony otworzy działalność gospodarczą po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego i z tytułu działalności nie przystąpi do tego ubezpieczenia, nie ma prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia.

III. Wysokość zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia?

Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy zasiłkowej, podstawę zasiłku chorobowego stanowi, co do zasady, przeciętne wynagrodzenie z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Gdy zaś zatrudnienie było krótsze, podstawę wymiaru zasiłku ustala się z pełnych kalendarzowych miesięcy zatrudnienia.

Jednakże po ustaniu zatrudnienia, zastosowanie ma art 46 ustawy zasiłkowej.

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa niż kwota wynosząca 100% przeciętnego wynagrodzenia.

Ograniczeniu podlega podstawa wymiaru zasiłku chorobowego niezależnie od tego, kiedy powstała niezdolność do pracy, tj. jeszcze w trakcie zatrudnienia czy po ustaniu zatrudnienia. Zasadę ograniczenia podstawy wymiaru po etacie stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego.

Przykład:
Biorąc przykład Czytelnika Pana Oskara, załóżmy, że Pan Oskar miał w trakcie zatrudnienia wypłacany zasiłek chorobowy z podstawy w wysokości 9000 zł, tytuł do ubezpieczenia ustał w sierpniu. W przypadku kontynuowania zwolnienia po ustaniu umowy o pracę podstawę jego zasiłku w miesiącu wrzesień będzie stanowić kwota 4019,08 zł (kwota ograniczenia odpowiadająca 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale 2016 r.), a nie kwota przychodu z umowy o pracę (9000 zł).

Kwota zasiłku chorobowego przysługująca Panu Oskarowi za okres po rozwiązaniu umowy o pracę będzie się więc znacznie różnić od otrzymywanego w trakcie zatrudnienia.

Kwota ograniczenia podstawy zasiłku chorobowego przysługującego po ustaniu tytułu do ubezpieczenia chorobowego, ustala się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego do celów emerytalnych,  zmienia się ona w każdym roku odpowiednio od 1 marca, 1 czerwca, 1 września i 1 grudnia, przy czym pocieszające jest, iż nie pomniejsza się jej o 13,71 proc. (składki)
Potrąca się zaś podatek dochodowy.

Czy to sprawiedliwie rozwiązanie?

Biorąc pod uwagę historię Pana Oskara, który przez 20 lat odprowadzane miał składki od wysokich podstaw i składki te ZUS chętnie pobierał, moim zdaniem nie… ale oczywiście to tylko moje zdanie.

Powyższe ograniczenie nie odnosi się do zasiłku macierzyńskiego.

Jeśli masz pytania, potrzebujesz pomocy, indywidualnej konsultacji napisz do mnie na adres: katarzyna@klemba.pl